Verbum

сачы́ць¹, сачу́, со́чыш, со́чыць; незак.

1. што, за кім-чым і з дадан. Назіраць за тым, што рухаецца (або за тым, што можа прыйсці ў рух).

С. за самалётам у небе.

С., як бусел кружыцца над ліпай.

2. за чым і з дадан. Назіраць за развіццём, ходам чаго-н., быць у курсе справы, цікавячыся ўсім, што дзе-н. адбываецца.

С. за сустрэчай на вышэйшым узроўні.

С., як ідуць справы на ўборцы каласавых.

3. за кім-чым, што, са злуч. «каб» і з дадан. Назіраць, наглядаць за кім-, чым-н. (з мэтай праверкі, аховы і пад.).

С. за ўзроўнем вады ў прыборах.

С. за парадкам у інтэрнаце.

С. за выкананнем правіл пажарнай бяспекі.

С., каб дзеці былі дагледжаны (клапаціцца).

4. за кім-чым, што. Устанавіць пастаянны нагляд за кім-, чым-н. з мэтай выкрыць, выявіць што-н., злавіць каго-н. на чым-н.

С. за работай гандлю.

5. каго-што. Падпільноўваць, асочваць.

С., дзе курыца нясецца.

6. каго-што. У мове паляўнічых: адшукваць па следзе; высочваць.

С. зайца.

|| наз. сачэ́нне, -я, н. і со́чка (да 4 знач.), -і, ДМ -чцы, ж.

вы́цягнуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты; зак.

1. што. Прыклаўшы сілу, выняць умацаванае, завязлае і пад. або выдаліць што-н. уцягнутае.

В. кій з плота.

В. воз з гразі.

В. стрэмку.

2. каго-што. Дастаць, выняць, цягнучы адкуль-н.

В. шуфляду са стала.

В. шчупака.

В. усе жылы (перан.: змучыць якімі-н. непрыемнасцямі). З яго слова не выцягнеш (перан.).

3. што. Цягай, усмоктваннем выдаліць.

Пластыр выцягнуў увесь гной.

4. што. Нацягнуўшы, павялічыць у даўжыню.

В. скуру.

В. дрот.

5. што. Выпрастаць, распасцерці.

В. рукі.

Легчы, выцягнуўшы ногі.

6. перан., каго. Дапамагчы выйсці з цяжкага становішча, выбавіць (разм.).

В. з бяды.

7. каго. Прымусіць, пераканаць выйсці куды-н., пайсці адкуль-н. (разм.).

В. з дому.

8. каго-што і без дап. 3 цяжкасцю, з напружаннем выканаць, зрабіць што-н. ці дапамагчы каму-н. (разм.).

В. план.

В. экзамен на чацвёрку.

В. слабага вучня.

9. што. Потайкам забраць чужое; украсці (разм.).

В. грошы з кішэні.

|| незак. выця́гваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. вы́цяжка, -і, ДМ -жцы, ж. (да 3 і 4 знач.; спец.) і выцяжэ́нне, -я, н. (да 3 і 4 знач.; спец.).