Verbum

тра́ўма, -ы, мн. -ы, тра́ўм і -аў, ж.

Пашкоджанне органа, тканкі знешнім уздзеяннем (раненнем, ударам, апёкам і пад.), а таксама нервовае ўзрушэнне.

Псіхічная т.

○

Бытавая траўма — пашкоджанне здароўя ў выніку няшчаснага выпадку, не звязанага са службай, работай.

|| прым. траўматы́чны, -ая, -ае.

Т. шок.

трафе́й, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Узбраенне і ваенная маёмасць, захопленыя ў пераможанага праціўніка.

Ваенныя трафеі.

2. Рэчы, здабыча як сведчанне або вынік перамогі, поспехаў у якой-н. галіне.

Паляўнічыя трафеі.

3. Арнаментальнае ўпрыгожанне ў выглядзе ваенных даспехаў.

|| прым. трафе́йны, -ая, -ае.

трыко́, нескл., н.

1. Шарсцяная, паўшарсцяная або баваўняная тканіна ўзорнага пляцення для верхняга адзення.

2. Трыкатажнае адзенне, якое шчыльна аблягае цела і выкарыстоўваецца як тэатральны або спартыўны касцюм.

Спартыўнае т.

3. Жаночыя панталоны з трыкатажу.

|| прым. трыко́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).

тыра́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Аднаасобны правіцель у Старажытнай Грэцыі, сярэдневяковай Італіі, які захапіў уладу сілай.

2. Правіцель, улада якога заснавана на дэспатызме і гвалце.

3. перан. Жорсткі, дэспатычны чалавек, які чыніць здзекі над людзьмі, прычыняе мукі.

|| прым. тыра́нскі, -ая, -ае.

тэмп, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Ступень хуткасці ў выкананні музычнага твора, а таксама ў рухах, выкананні чаго-н., чытанні і пад.

2. Хуткасць ажыццяўлення, выканання або інтэнсіўнасці развіцця чаго-н.

Тэмпы будаўніцтва.

◊

У тэмпе (разм.) — хутка, энергічна.

|| прым. тэ́мпавы, -ая, -ае.

тэмперату́ра, -ы, ж.

1. Ступень нагрэтасці якога-н. цела, рэчыва; цеплавая характарыстыка.

Т. вады.

Т. паветра.

2. Ступень цеплыні чалавечага цела як паказчык стану здароўя.

Памераць тэмпературу ў дзіцяці.

3. Павышаная цеплыня цела; гарачка (разм.).

У хворага т.

|| прым. тэмперату́рны, -ая, -ае.

уве́зці, увязу́, увязе́ш, увязе́; увязём, увезяце́, увязу́ць; увёз, уве́зла; увязі́; уве́зены; зак., каго-што ў што.

Везучы, даставіць куды-н., унутр чаго-н.

У. тавары з-за мяжы.

|| незак. уво́зіць, -о́жу, -о́зіш, -о́зіць.

|| наз. уво́з, -у, м.; прым. увазны́, -а́я, -о́е.

Увазная пошліна.

узляце́ць, -лячу́, -ляці́ш, -ляці́ць; -ляці́м, -леціце́, -ляця́ць; -ляці́; зак.

Узняўшыся, паляцець.

Самалёт узляцеў.

Вераб’і ўзляцелі на страху.

У. у паветра (таксама перан.: узарвацца, разляцецца ад выбуху).

|| незак. узлята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. узлёт, -у, М -лёце, м.; прым. узлётны, -ая, -ае.

Узлётная паласа.

упра́ва², -ы, мн. -ы, -а́ў, ж.

1. Магчымасць зладзіць, управіцца з кім-, чым-н.

Знайсці ўправу на каго-н. Няма ўправы на гэтага абібока.

2. Назва некаторых мясцовых устаноў у дарэвалюцыйны час.

Земская ў.

Валасная ў.

|| прым. упра́ўскі, -ая, -ае (да 2 знач.).

ускра́іна, -ы, мн. -ы, -ра́ін, ж.

1. Край, крайняя частка якой-н. мясцовасці.

У. лесу.

На ўскраіне пасёлка.

2. Аддаленая ад цэнтра частка горада, якая прымыкае да яго межаў.

Гарадскія ўскраіны.

3. Аддаленая, пагранічная тэрыторыя дзяржавы.

Усходняя ў.

Беларусі.

|| прым. ускра́інны, -ая, -ае.