Verbum

Ро́слы ’чалавек высокага росту’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ’які хутка расце’ (Шат.), ’які прарастае (аб зярнятах)’, ’пахрошчаны’ (Янк. 3., Юрч. Вытв., Нас.; свісл., Сл. рэг. лекс.), ’прарослы ў снапах’ (Шат.), ’мажны’ (Байк. і Некр.). Укр. валын. ро́слий, міргар. ро́славий ’рослы’; рус. арханг., перм. ро́слый ’прарослы’, ’парослы лесам’, ’дарослы’, варон. ро́сливый ’прарослы’, валаг. росля́к ’рослы чалавек’. Усходнеславянскае — былы дзеепрыметнік на ‑l‑ ад прасл. *orsti > расці́ (гл.) — *ors‑l‑ъ(jь). Сюды ж росласць ’мажнасць’ (Байк. і Некр.).

Тады́шні ’які існаваў задоўга да цяперашняга часу; той’ (ТСБМ, Ласт., Некр. і Байк.), ’тагачасны’ (Касп.). Укр. тоди́шний, тоді́шній, рус. тогда́шний, дыял. тады́шний, тады́шный ’папярэдні, тагачасны; той’, серб.-харв. та̀дашњи̑, славен. tedašnji ’тагачасны’. Да тады (гл.) з інфіксам першапачаткова экспрэсіўнага характару. Параўн. стараж.-рус. тъгдашьнии, тогдашнии ’які быў у той час, тычыцца таго часу’, вядомыя з самых ранніх помнікаў (XI ст., Сразн.), што дазваляе лічыць названыя формы агульнымі для ўсходнеславянскіх і паўднёваславянскіх дыялектаў інавацыямі познепраславянскага перыяду.

Вадзяні́ца ’гарлачык, Nymphaea L.’ (КЭС). Суфіксальны дэрыват ад прыметніка вадзяны́ ’які знаходзіцца ў вадзе’. Форма жаночага роду тлумачыцца ўплывам роду назоўніка расліна (або аналагічнага): вадзяная расліна < вадзяніца.

Вяро́вачнік ’майстар, які ўе вяроўкі’ (БРС), рус. верёвочник: урал. ’той, хто цягне невад з вады’, гур’еўск. ’уладарнік невада’. Бел. лексема ўтворана ад прыметніка вяровачны і суф. ‑нік.

Візіянер ’чалавек, які мае схільнасць да галюцынацый’ (БРС). Запазычана з франц. visionnaire ’празорца, дзівак’ < лац. visto ’бачанне’ праз польскую мову. Сюды ж візіянерка, візіянерскі (БРС), візіянерства (КТС).

Віншавальнік ’той, хто віншуе’ (БРС). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад віншаваць (гл.) і суф. ‑льнік, які служыць для абазначэння асоб паводле іх дзейнасці або схільнасці да якога-небудзь дзеяння.

Га́маць дзіцячае ’есці’ (БРС, Нас., Шат., Касп.), га́мкаць ’тс’ (Нас.). Укр. га́мати, гамкати ’тс’, рус. га́мать, га́мкать. Утварэнне ад выклічніка гам! (які перадае тую ж семантыку — ’есці’).

Крухма́л ’белы парашок, які атрымліваецца з некаторых раслін’ (ТСБМ, Касп., Шат.). Запазычанне праз польск. krochmal з ням. Kraftmehl (Слаўскі, 3, 144). Бел. крухмал пад уплывам крух (гл.).

◎ Латато́ніць, лътатошць ’гаварыць хутка, гучна’, лътатон ’балбатун, які лапоча без перастанку’ (міёр., Нар. лекс., З нар. сл.). Гукапераймальнае. Відавочна, балтызм. Параўн. літ. latataila ’балбатня’. Параўн. лададзёць (гл.).

Множнік ’лік, на які множыцца іншы лік’ (ТСБМ). З польск. mnożnik ’тс’, запазычанага ў 20‑я гады, а не калька з рус. множитель ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 118).