шкла... (гл. шкло...).
Першая састаўная частка складаных слоў; ужываецца замест «шкло...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напрыклад: шклавар, шклаграфія, шкларэзны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
энерга...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню: 1) слову «энергія» (у 1 знач.), напрыклад: энергазабеспячэнне; 2) слову «энергетычны», напрыклад: энергасістэма, энергаўзброенасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Дурдо́ла ’дурыла, дурань’ (Нас.). Няясна. Нейкае кантамінаванае слова (першая частка да дур‑ ’дурны, дурань, дурыць’; параўн. адносна ўтварэння ў Насовіча таксама дуры́лда, дуры́нда ’дурань’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Касаву́рыць ’глядзець коса, убок, касіць вочы’ (Нас.). Слова, безумоўна, складанае. Яго першая частка ўзыходзіць да косы (гл.). Але другая частка застаецца няяснай (магчыма, кантамінаванай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Надвосень ’перад пачаткам восені’ (калінк., З нар. сл.), на́досень ’пад восень’, ’першая палова восені’ (ТС). З над ’перад’ + восень (він. скл.), параўн. надвечар (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Свінапро́л ‘нейкая трава’ (себеж., Мат.). Складанае слова, дзе першая частка выводзіцца з свіны (гл.) і характарызуе другую частку няяснага паходжання (Карскі 2-3, 100).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АЛА...
(ад грэч. allos іншы),
першая састаўная частка складаных слоў, якая па значэнні адпавядае словам «іншы», «розны», «зменены», напр., алагенез, аламетрыя.
т. 1, с. 224
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АНГІЯ...
(ад грэч. angeion сасуд),
першая састаўная частка складаных слоў, якая па значэнні адпавядае словам «сасуд», «сасудзістая сістэма», напр. ангіялогія, ангіяспазма.
т. 1, с. 344
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАМЕА...
(ад грэч. homoios падобны, аднолькавы),
першая састаўная частка складаных слоў, якая па значэнні адпавядае словам: «падобны», «аднолькавы», напр., гамеапатыя, гамеастаз.
т. 5, с. 13
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЕМА..., ГЕМАТА...
[ад грэч. haima (haimatos) кроў],
першая састаўная частка складаных слоў, якая па значэнні адпавядае слову «кроў», напр., гемаглабін, гематома.
т. 5, с. 146
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)