экіпіро́ваны
дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, незакончанае трыванне
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
экіпіро́ваны |
экіпіро́ваная |
экіпіро́ванае |
экіпіро́ваныя |
| Р. |
экіпіро́ванага |
экіпіро́ванай |
экіпіро́ванага |
экіпіро́ваных |
| Д. |
экіпіро́ванаму |
экіпіро́ванай |
экіпіро́ванаму |
экіпіро́ваным |
| В. |
экіпіро́ваны экіпіро́ванага |
экіпіро́ваную |
экіпіро́ванае |
экіпіро́ваныя экіпіро́ваных |
| Т. |
экіпіро́ваным |
экіпіро́ванай экіпіро́ванаю |
экіпіро́ваным |
экіпіро́ванымі |
| М. |
экіпіро́ваным |
экіпіро́ванай |
экіпіро́ваным |
экіпіро́ваных |
Кароткая форма: экіпіро́вана.
Крыніцы:
krapivabr2012,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
экіпіро́ваны
дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
экіпіро́ваны |
экіпіро́ваная |
экіпіро́ванае |
экіпіро́ваныя |
| Р. |
экіпіро́ванага |
экіпіро́ванай |
экіпіро́ванага |
экіпіро́ваных |
| Д. |
экіпіро́ванаму |
экіпіро́ванай |
экіпіро́ванаму |
экіпіро́ваным |
| В. |
экіпіро́ваны экіпіро́ванага |
экіпіро́ваную |
экіпіро́ванае |
экіпіро́ваныя экіпіро́ваных |
| Т. |
экіпіро́ваным |
экіпіро́ванай экіпіро́ванаю |
экіпіро́ваным |
экіпіро́ванымі |
| М. |
экіпіро́ваным |
экіпіро́ванай |
экіпіро́ваным |
экіпіро́ваных |
Кароткая форма: экіпіро́вана.
Крыніцы:
krapivabr2012,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
по́дпіс, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. падпісваць — падпісаць (у 1 знач.).
2. Прозвішча, напісанае ўласнаручна пад якім‑н. тэкстам, малюнкам, карцінай і пад. для пацвярджэння свайго аўтарства або згоды з чым‑н. Гэта была... заява. Кароткая. «... Прашу прыняць мяне і ўвесь мой інвентар у калгас». Тады — подпіс: «Ждановіч Міхаіл Селівестравіч». Брыль. Паставіўшы подпіс і дату, Алік прачытаў напісанае ўсё з пачатку. Кулакоўскі. Размашысты подпіс гаварыў пра тое, што чалавек з упэўненасцю сведчыў складзеную для яго па ўсёй форме паперу. Асіпенка.
3. Надпіс над чым‑н., пад чым‑н. [Чыкуноў:] — Прыйдзецца і схему [канструкцыі] перачарціць, і подпіс зрабіць іншы. Васілёнак. У думках [Рыгор] перагарнуў старонкі падручніка, усплыў у памяці і малюнак з подпісам. Б. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бу́рны, ‑ая, ‑ае.
1. З бурамі; навальнічны. Расшумеліся цымбалы, Быццам Нарач бурным днём. Танк. З поўначы — холаду, сіверу бурнага Гусі на поўдзень ляцяць. Колас.
2. Які бушуе, бурліць. [Сярго:] На Каўказе ў нас, Там рэкі бурныя. Грымяць і выюць, Укрытыя пушыстай белай пенай, Аж рэха скрозь ідзе... Глебка. // Багаты падзеямі, неспакойны, хвалюючы. Пачалося ўсё ў той бурны трыццаты год, калі ў Навасёлках загаварылі аб калгасе. Шчарбатаў. // Які вельмі моцна праяўляецца, палкі, гарачы. Тапурыя чамусьці не падзяляў бурнай радасці Іліко. Самуйлёнак. Бурная была тая размова бацькі з сынам. Жычка.
3. Які імкліва праходзіць або развіваецца. Бурныя тэмпы развіцця прамысловасць □ Нарэшце і да нас на Чукотку прыйшла кароткая бурная вясна, а за ёй адразу ж і лета. Бяганская.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сцягну́цца, сцягнуся, сцягнешся, сцягнецца; зак.
1. Туга зацягнуць сябе чым‑н. Сцягнуцца поясам.
2. Злучыцца, самкнуцца канцамі, краямі. Кальцо войскаў сцягнулася наўкол горада.
3. Сабрацца, сканцэнтравацца ў адным месцы (пра вялікую колькасць каго‑, чаго‑н.). Войскі сцягнуліся да пераправы.
4. Разм. Спусціцца, перамясціцца марудна, з цяжкасцю. Так цёпла цэлы дзень было, Што дзед — і той сцягнуўся з печы. Багдановіч.
5. Разм. Пайсці куды‑н., сысці адкуль‑н. Сцягнуўся недзе на цэлы дзень.
6. З цяжкасцю быць знятым (пра што‑н. з адзення, абутку). Бот нарэшце сцягнуўся.
7. Разм. Прайсці марудна; здоўжыцца (пра час, дарогу). Сцягнулася дарога ў тры кіламетры — такім гарэў нецярпеннем, хоць усведамляў, што .. [Антанюк і Будыкаў] могуць сапсаваць адзін аднаму настрой. Шамякін. У чаканні трывожным сцягнулася кароткая летняя ноч. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БЕЛАБО́ЦКІ (Белаблоцкі) Андрэй
(Ян) Хрыстафоравіч, усходнеславянскі філосаф і паэт 2-й пал. 17 — пач. 18 ст. Скончыў Слуцкую кальвінісцкую гімназію, вучыўся ў Францыі, Італіі, Іспаніі. Быў кальвінісцкім прапаведнікам у Слуцку, настаўнікам у Магілёве. З-за ганенняў езуітаў пераехаў у Смаленск, у 1681 — у Маскву, дзе прыняў праваслаўе. Да пераходу ў праваслаўе не прызнаваў афіц. царквы, крытыкаваў Біблію. Веру лічыў асабістай справай кожнага чалавека, філасофію ставіў вышэй за багаслоўе. У яго філас. поглядах перапляталіся ідэі рацыяналізму, дэізму і пантэізму. Адстойваў адзінства душы і цела. Аўтар твораў «Кароткая гутарка літасці з ісцінаю» (1685),
«Вялікая навука Раймунда Люлія» і «Кніга філасофская» (1698—99) і інш. У гал. паэт. творы — паэме «Пентатэугум, або Пяць кніг кароткіх...» — сцвярджаецца марнасць зямнога быцця, апісваюцца карціны пякельных пакут, канца свету. Пераклаў першыя 2 кнігі трактата Фамы Кемпійскага «Аб наследаванні Хрысту».
т. 2, с. 379
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГО́ГАЛЬ
(Bucephala clangula),
птушка сям. качыных атр. гусепадобных. Пашыраны на вадаёмах лясной і часткова лесастэпавай зон Еўразіі і Паўн. Амерыкі. Селіцца пераважна на таежных рэках і азёрах па поймах вял. рэк з лясістымі берагамі. Па тэр. Беларусі праходзіць паўд. мяжа арэала віду; гняздуецца ў паўн. ч. рэгулярна, у паўд. раёнах рэдка. Занесены ў Чырв. кнігу Беларусі. Нар. назвы вогаліца, гагаліца, вогаль.
Даўж. цела да 50 см, маса да 1,4 кг. Галава вялікая, шыя кароткая, тонкая. Самец белы з чорнай спінай і чорнай з зялёным адценнем галавой, на крыле вял. белае «люстэрка», каля дзюбы — круглаватая белая пляма. Самка драбнейшая, шэрая, з карычневай галавой і белым ашыйнікам. Гняздуецца ў дуплах высока над зямлёй. Займае і штучныя гнёзды — дуплянкі. Нясе 5—18 (часцей 8—9) яец. Добра лятае, плавае і нырае. Корміцца воднымі жывёламі, насеннем раслін. Аб’ект палявання.
т. 5, с. 319
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
рэ́пліка
(фр. réplique, ад лац. replicare = пярэчыць)
1) кароткая заўвага, пярэчанне, адказ, выкрык з месца на сходзе (напр. падаць рэпліку);
2) адказ на словы субяседніка ў сцэнічным дыялогу, а таксама канец фразы, апошнія словы адной дзеючай асобы, непасрэдна за якой гаворыць другая;
3) паўтарэнне музычнай фразы іншым голасам або ў іншай танальнасці.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
аббудо́ваны
дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
аббудо́ваны |
аббудо́ваная |
аббудо́ванае |
аббудо́ваныя |
| Р. |
аббудо́ванага |
аббудо́ванай аббудо́ванае |
аббудо́ванага |
аббудо́ваных |
| Д. |
аббудо́ванаму |
аббудо́ванай |
аббудо́ванаму |
аббудо́ваным |
| В. |
аббудо́ваны аббудо́ванага |
аббудо́ваную |
аббудо́ванае |
аббудо́ваныя аббудо́ваных |
| Т. |
аббудо́ваным |
аббудо́ванай аббудо́ванаю |
аббудо́ваным |
аббудо́ванымі |
| М. |
аббудо́ваным |
аббудо́ванай |
аббудо́ваным |
аббудо́ваных |
Кароткая форма: аббудо́вана.
Іншыя варыянты:
аббудава́ны.
Крыніцы:
dzsl2007.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
абкіто́ваны
дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
абкіто́ваны |
абкіто́ваная |
абкіто́ванае |
абкіто́ваныя |
| Р. |
абкіто́ванага |
абкіто́ванай абкіто́ванае |
абкіто́ванага |
абкіто́ваных |
| Д. |
абкіто́ванаму |
абкіто́ванай |
абкіто́ванаму |
абкіто́ваным |
| В. |
абкіто́ваны абкіто́ванага |
абкіто́ваную |
абкіто́ванае |
абкіто́ваныя абкіто́ваных |
| Т. |
абкіто́ваным |
абкіто́ванай абкіто́ванаю |
абкіто́ваным |
абкіто́ванымі |
| М. |
абкіто́ваным |
абкіто́ванай |
абкіто́ваным |
абкіто́ваных |
Кароткая форма: абкіто́вана.
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)