згні́сці і згніць, згнію, згніеш, згніе; згніём, згніяце.

1. Стаць гнілым, распасціся ў працэсе гніення. Сена згніло пад дажджом. □ Хата зусім згніла і асела. Чорны. // перан. Заняпасці, аджыць. Свет стары да астатку згніў. Дудар.

2. перан. Загінуць ад цяжкіх умоў жыцця. Згніць у турме.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

злі́тны, ‑ая, ‑ае.

Які зліўся ў адно цэлае; адзіны, непадзельны. Злітнае напісанне. □ Умеў .. [Карп] на сходзе ў злітным тлуме распазнаць, адчуць і вылучыць галасы тых, каму найбольш цяжкі быў стары лад жыцця. Дуброўскі. Разам падаліся да калоны ўсе, зліліся, перамяшаліся і сталі гаманлівай злітнай масай. Шынклер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

марнатра́вец, ‑траўца, м.

1. Той, хто неразумна, марна траціць грошы, маёмасць. У той час калі эксплуататары з’яўляюцца марнатраўцамі, .. «галодны і абдзёрты люд» ёсць сапраўдны творца жыцця на зямлі. Майхровіч.

2. Аб дрэнным, нягодным чалавеку. [Рыгор:] — Ёсць многа розных марнатраўцаў, якіх нам трэба карміць сваёю працаю. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падзві́жнік, ‑а, м.

1. Чалавек, які ў імя служэння богу падвяргае сябе доўгім малітвам і посту; аскет. Хрысціянску падзвіжнік.

2. Самаадданы працаўнік. Нястомны і вялікі падзвіжнік,.. [Чорны] і ў апошнюю хвіліну жыцця застаўся велічным у сваёй .. сціпласці. Вітка. // чаго. Актыўны, адданы грамадскі дзеяч. Падзвіжнік навукі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пункці́рны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да пункціру, з’яўляецца пункцірам. Пункцірная лінія. // перан. Ледзь акрэслены, зроблены ў агульных рысах, накідах. У гэтых фразах Багдановічу сапраўды, дзе тэзісна, дзе пункцірна, удалося акрэсліць атмасферу палітычнай барацьбы і культурнага жыцця ў Беларусі першых дзесяцігоддзяў XVI ст. Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стопрацэ́нтны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае ў сабе сто працэнтаў чаго‑н.

2. Які ахоплівае ўсё, усіх поўнасцю. Стопрацэнтнае выкананне плана. Стопрацэнтная яўка на сход.

3. Разм. Сапраўдны, закончаны, поўнасцю выражаны ў сваіх якасцях. Мы ўжо прызвычаіліся да партызанскага жыцця, лічылі сябе стопрацэнтнымі партызанамі. Пянкрат.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цэментава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак., каго-што.

1. Накрыць (пакрываць), змацаваць (змацоўваць) цэментам. Цэментаваць склеп. Цэментаваць дарожкі. // перан. Згуртаваць (гуртаваць), з’яднаць (яднаць). Жменька членаў партыі цэментавала вакол сябе астатнюю масу, вяла яе да новага жыцця. «ЛіМ».

2. Спец. Падвергнуць (падвяргаць) цэментацыі. Цэментаваць сталь.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абіягене́з

(ад а- + біягенез)

тэорыя ўзнікнення жыцця на Зямлі, паводле якой зародкі жывых істот утварыліся ў выніку ўскладнення рэчываў неарганічнай матэрыі (параўн. біягенез 2).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

аўтаэкало́гія, аўтэкало́гія

(ад аўта- + экалогія)

раздзел экалогіі, які вывучае прыстасавальнасць асобных відаў раслін і жывёл да ўмоў асяроддзя і спосабу жыцця віду (параўн. сінэкалогія).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

біягенасфе́ра

(ад бія- + гр. genos = нараджэнне + сфера)

сфера ўзнікнення жыцця — абалонка на планетах, у межах якой ствараюцца ўмовы, спрыяльныя для развіцця вышэйшых формаў матэрыі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)