Verbum

назбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. чаго і што. Сабраць за некалькі прыёмаў у нейкай колькасці.

Н. вядро ягад.

2. каго. Запрасіць сабрацца ў адно месца для арганізацыі чаго-н.

Н. народу.

3. чаго. Паступова збіраючы або адкладваючы, назапасіць значную колькасць чаго-н.

Н. грошай на кватэру.

варо́чаць², -аю, -аеш, -ае; -аны; незак.

1. каго-што. Пераварочваць з боку на бок, варушыць.

В. каменне.

В. сена.

2. што. Валіць на бок, перакульваць.

В. крэслы.

3. што, чым. Круціць вакол восі.

В. кола.

4. чым. Распараджацца, кіраваць чым-н. вялікім, важным (разм.).

В. мільёнамі.

В. справамі.

абката́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

1. Ездзячы, зрабіць роўным, гладкім, прыгодным для язды.

А. дарогу.

2. Пробнай яздой праверыць прыгоднасць чаго-н. (спец.).

А. машыну.

|| незак. абка́тваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абка́тванне, -я, н., абка́тка, -і, ДМ -тцы, ж. і абка́т, -у, М -ка́це, м.

адгру́каць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак. (разм.).

1. Перастаць грукаць.

2. перан., што. Пабудаваць, зрабіць, арганізаваць што-н. вялікае, дарагое і пад.

А. сабе дом.

3. перан., што. Працуючы, выконваючы абавязак, адбыць, адслужыць нейкі час.

Два гады на чыгунцы адгрукалі.

4. што. Адскакаць, станцаваць.

А. польку на танцах.

панаця́гваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. што. Нацягваючы, напяць усё, многае.

П. вяроўкі.

2. што. Надзець на сябе многа чаго-н., накрыцца чым-н. — пра ўсіх, многіх (разм.).

Дзеці панацягвалі на сябе коўдры.

3. чаго. Прыцягнуць, прынесці за некалькі прыёмаў вялікую колькасць чаго-н. (разм.).

П. галля.

перакапа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

1. Ускапаць нанава.

П. бульбянішча.

2. Падзяліць што-н. ровам, канавай упоперак.

П. дарогу.

3. перан. У пошуках чаго-н. дэталёва перагледзець, перабраць паперы, рэчы і пад.

Перакапаў усе рэчы ў шуфлядзе.

|| незак. перако́пваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. перако́пванне, -я, н.

прашчу́паць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. што. Шчупаючы, выявіць, адчуць, праверыць.

П. пухліну.

2. перан., каго-што. Назіраючы, даследуючы, скласці сабе ўяўленне пра каго-, што-н. (разм.).

П. веды новага работніка.

П. глебу (тое, што і зандзіраваць глебу).

|| незак. прашчу́пваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прашчу́пванне, -я, н.

раскляпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны: зак., што.

1. Разняць на часткі што-н. скляпанае.

Р. канструкцыю.

2. Распляскаць, расплюшчыць чым-н. цяжкім, цвёрдым.

Р. заклёпку.

|| незак. расклёпваць, -аю. -аеш, -ае.

|| наз. расклёпванне, -я, н. і расклёпка, -і, ДМ -пцы, ж.; прым. расклёпачны, -ая, -ае (да 1 знач.).

смы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. што. Выскубваць кудзелю пры прадзенні.

С. кудзелю.

2. каго-што. Тузаць за што-н.

С. за рукаў.

3. Скубці, шчыпаць што-н.

С. цыбулю з вянка.

|| аднакр. смы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| зак. насмы́каць, -аю, -аеш, -ае; -аны.

|| наз. смы́канне, -я, н.

убра́ць, убяру́, убярэ́ш, убярэ́; убяро́м, убераце́, убяру́ць; -а́ў, -а́ла; убяры́; -а́ны; зак., што.

1. Сабраць ураджай сельскагаспадарчых культур.

У. буракі машынамі.

2. Надаць прыгожы выгляд, упрыгожыць.

У. залу кветкамі.

Іней убраў дрэвы (перан.).

|| незак. убіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. убо́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 1 знач.).