Verbum

цэнтрыфу́га, -і, ДМ -фу́зе, мн. -і, -фу́г, ж.

1. Апарат для механічнага раздзелу сумесі на састаўныя часткі пад дзеяннем цэнтрабежных сіл.

2. Устаноўка для выпрабавання прыбораў і для трэніроўкі лётчыкаў і касманаўтаў.

|| прым. цэнтрыфуга́льны, -ая, -ае і цэнтрыфу́жны, -ая, -ае.

цягло́, -а́, н.

1. У Рускай дзяржаве 15—18 стст.: дзяржаўная павіннасць сялян і пасадскіх людзей.

2. Адзінка абкладання павіннасцямі ў прыгоннай гаспадарцы ў 18—19 стст.

3. зб. Рабочая жывёла для цягі, для перавозкі чаго-н.

|| прым. цяглавы́, -а́я, -о́е.

чыно́ўнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Дзяржаўны служачы, які мае чын або займае дзяржаўную пасаду.

2. перан. Той, хто выконвае сваю работу фармальна, без жывога інтарэсу, строга па інструкцыі.

|| прым. чыно́ўніцкі, -ая, -ае і чыно́ўны, -ая, -ае (да 1 знач.).

ша́йба, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Падкладка пад гайку ці плешку шрубы ў выглядзе плоскага металічнага кольца.

2. Невялікі цяжкі гумавы дыск, які ўжыв. пры гульні ў хакей.

Шайбу! (вокліч хакейных балельшчыкаў, якія падахвочваюць ігракоў).

|| прым. ша́йбавы, -ая, -ае.

шала́нда, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -ла́нд і -аў, ж.

1. Невялікая несамаходная з мелкай пасадкай баржа для пагрузкі і разгрузкі суднаў, для перавозкі грунту з землечарпальных снарадаў.

2. На Чорным моры: парусная пласкадонная рыбацкая лодка.

|| прым. шала́ндны, -ая, -ае.

ша́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

1. У Расіі ў 17—19 стст: часовае палявое чатырохвугольнае ўмацаванне; акоп.

2. Верагодная магчымасць ажыццяўлення чаго-н.

Шанцы на поспех.

Не ўпусціць шанцу.

Апошні ш.

|| прым. ша́нцавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Ш. інструмент.

шасцяры́к, -церыка́, мн. -церыкі́, -церыко́ў, м.

1. Старадаўняя руская мера (вагі, аб’ёму, ліку і пад.), якая змяшчае шэсць якіх-н. адзінак, а таксама прадмет такой вагі, аб’ёму і пад.

2. Запрэжка ў шэсць коней.

Ехаць шасцерыком.

|| прым. шасцерыко́вы, -ая, -ае.

шацёр, шатра́, мн. шатры́, шатро́ў, м.

1. Лёгкае пераноснае жыллё з тканіны, скуры і пад., якое будуецца звычайна ў форме конуса.

2. Высокі пірамідальны чатырохгранны ці васьмігранны дах (цэркваў, званіц, вежаў і пад.; спец.).

|| прым. шатро́вы, -ая, -ае.

Ш. навес.

шкіле́т, -а, М -лёце, мн. -ы, -аў, м.

1. Сукупнасць касцей, якія ствараюць цвёрдую аснову цела чалавека і жывёл.

Ш. чалавека.

На яго страшна глянуць: ш. (пра вельмі худога чалавека).

2. перан. Аснова, каркас.

Ш. будынка.

|| прым. шкіле́тны, -ая, -ае.

шо́мпал, -а, мн. -ы, -аў, м.

Стрыжань для чысткі і змазвання канала ствала ручной агнястрэльнай зброі, а таксама, у старажытнасці, для забівання з дула зарада ў пісталеты і стрэльбы.

Даць шомпалаў (пакараць, наносячы ўдары такімі стрыжнямі; уст.).

|| прым. шо́мпальны, -ая, -ае.