Verbum

жы́ла, -ы, мн. -ы, жыл, ж.

1. Назва крывяносных сасудаў.

2. Тое, што сухажылле (разм.).

Сінія жылы на руках.

3. Трэшчына ў зямной кары, запоўненая горнай пародай, а таксама сама горная парода ў такой трэшчыне.

Залатаносная ж.

4. Багністае месца з падземнай крыніцай (разм.).

5. Асобны провад кабелю.

Провад з трох жыл.

◊

Выцягваць жылы з каго (разм.) — мучыць якімі-н. даручэннямі, празмернымі патрабаваннямі.

Залатая жыла — вельмі багатая крыніца даходу.

Ірваць жылы (разм.) — вельмі цяжка працаваць.

Напінаць жылы (разм.) — напружвацца з усіх сіл.

На ўсе жылы, з усіх жыл (разм.) — на поўную сілу.

|| прым. жы́льны, -ая, -ае (да 1—3 знач.).

жыле́ц, -льца́, мн. -льцы́, -льцо́ў, м.

Асоба, якая жыве ў доме, кватэры; жыхар.

Жыльцы дома.

Здаць жыльцу пакой.

|| ж. жылі́ца, -ы, мн. -ы, -ліц.

|| прым. жыльцо́ўскі, -ая, -ае.

жы́лісты, -ая, -ае.

1. З выпнутымі жыламі, вялікай колькасцю сухажылля.

Жылістае мяса.

2. Мускулісты, сухарлявы (пра чалавека, часткі яго цела).

Жылістыя рукі.

3. Дужы, вынослівы (разм.).

|| наз. жы́лістасць, -і, ж.

жы́лка¹, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.

1. Тое, што і жыла (у 1 знач.).

2. Тонкая ніцепадобная праслойка ў горнай пародзе, дрэве, якая вылучаецца колерам.

Белы мармур з шэрымі жылкамі.

3. Ніцепадобнае патаўшчэнне ў лістах раслін і крылах насякомых.

|| памянш.-ласк. жы́лачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. жы́лачны, -ая, -ае.

жы́лка², -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж. (разм.).

Схільнасць, здольнасць да якой-н. дзейнасці.

Арганізатарская ж.

жыллё, -я́, н.

1. Месца, дзе жывуць людзі; населенае месца.

Недалёка ад жылля.

2. Памяшканне (дом, хата, пакой і інш.), у якім хто-н. жыве.

Атрымаць ж.

Будаваць ж.

|| прым. жыллёвы, -ая, -ае.

Жыллёвыя ўмовы.

жылпло́шча, -ы, ж.

Жылая плошча, памяшканне для жылля.

Рост жылплошчы ў пасёлку.

жылы́, -а́я, -о́е.

1. Прызначаны для жылля.

Жылыя будынкі.

Будаўніцтва жылых дамоў.

2. Заняты пад жыллё.

Жылое памяшканне.

жым, -у, мн. -ы, -аў, м.

У цяжкай атлетыцы: падняцце штангі на грудзі, а потым над галавой да поўнага выпрамлення рук.

жырава́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ру́е; незак.

1. Карміцца, нагульваць тлушч (пра звяроў, птушак, рыбу).

2. Разрастацца ў ствол замест плоданашэння (пра расліны) (разм.).

|| наз. жырава́нне, -я, н. (да 1 знач.), жыро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, ж. (да 1 знач.) і жыр, -у, м. (да 1 знач.; разм.).