паваро́тны, ‑ая, ‑ае.

1. Які служыць для павароту, паварочвання чаго‑н. Паваротныя механізмы. □ Два паравозы нейкім цудам трапілі ў яму паваротнага круга. Лынькоў.

2. перан. Пераломны, пасля якога пачынаецца нешта новае. Паваротны момант у жыцці. □ Разгром немцаў пад Сталінградам з’явіўся паваротным пунктам у ходзе Айчыннай вайны. «Беларусь».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падапрэ́ць, ‑эе; зак.

1. Крыху, злёгку сапрэць; сапрэць знізу. — Павел Паўлавіч, — падаючы ўзор азіміны, звярнуўся Верамейчык да Шаманскага, — па нізінах жыта крыху падапрэла. Дуброўскі.

2. Разм. Крыху падтаць. Пасярэдзіне [ракі] то моцна, можна было б прайсці смела, а .. каля берагоў, пад вадою, лёд мог падапрэць і паламацца. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падкасі́цца, ‑кашуся, ‑косішся, ‑косіцца; зак.

1. Стаць слабым, нядужым (ад стомы, моцнага перажывання і пад.). Мімаволі падкасіліся ногі, і Анісся прыхілілася да заснежанага плоту, каб аддыхацца, сабрацца з думкамі. Лынькоў. Уваччу Паўліка пацямнела, калені падкасіліся. Беразняк.

2. Разм. Косячы, дайсці, наблізіцца да нейкай мяжы. Падкасіцца да рэчкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папу́ша, ‑ы, ж.

Скрутак тытунёвага лісця. Дзед ссякаў .. [тытунь] сякераю, цягаў на гару, развешваў яго там, каб пасля, як падсохне, абарваць лісты, звязаць іх у ёмкія папушы, папярэдне пераклаўшы кожны ліст нейкай духмянай травою. Сачанка. [Міхал:] Я куру толькі самасад. Прывык. А сёння папуша слабая пад рукі папалася. Пташнікаў.

[Рум. păpusă.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пара́граф, ‑а, м.

Частка тэксту ўнутры раздзела, якая мае самастойнае значэнне і пазначана звычайна знакам § і парадкавым нумарам. Першы параграф. // Сам знак §. // Разм. Правіла, настаўленне, змешчанае ў якім‑н. раздзеле статута, праграмы і пад. На вайне .. [фон Адлер] заўсёды рабіў па-свойму, рэдка прытрымліваючыся непарушных параграфаў статута. Шамякін.

[Лац. paragraphus ад грэч. parāgraphos — знак новага раздзела тэксту.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

параскрыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Раскрыць усё, многае або ўсіх, многіх. [Антон:] — Не тое што стопкі ці пуні, а хаты ўсе параскрываюць. Ермаловіч. Пад вішнямі, млеючы ад гарачыні, капашыліся куры — грабліся, пылілі, закопваліся глыбей у пясок і на момант заміралі, параскрываўшы ад смагі ружовыя раты. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пахру́стваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Час ад часу, злёгку хрустаць. Лужыны пахруствалі тонкім лядком, вецер гнаў па зямлі пажоўклае лісце, дранцвелі рукі ад халоднага раствору і настылай за ноч цэглы. Грахоўскі. Пад нагамі .. пахрустваў дробны жвір, маленькія, нібы гарошыны, каменьчыкі.. зрэдку стукаліся аб рэйкі. Нядзведскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пералічэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле дзеясл. пералічаць — пералічыць (у 4 знач.).

2. Сума, пералічаная на чый‑н. рахунак.

3. Спіс якіх‑н. назваў, прымет і пад. Дзед Талаш і Мартын Рыль былі запісаны ў асобны спісак з пералічэннем прымет, па якіх можна пазнаць іх. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перамо́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. церамок, ‑ла; зак.

1. Стаць зусім мокрым, прамокнуць наскрозь. Перамокнуць пад дажджом. □ Дай перамерзнуць у сцюжах тваіх, Дай перамокнуць у сотнях дажджоў, Дай перасмягнуць у тысячы спёк, Мая дарагая Радзіма! Лось.

2. Страціць якія‑н. якасці ад доўгага мачэння. Каноплі перамоклі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перахва́тчык, ‑а, м.

Той, хто перахватвае што‑н. Самалёт-перахватчык. □ — Падняць перахватчыкаў... — усхвалявана загадаў начальнік галоўнага каманднага пункта. Алешка. Быў знаёмы з плытагонамі, прыходзіў у захапленне ад перахватчыкаў, смелых і дужых людзей, якія дапамагалі плытагонам прыстаць да берага, а потым правесці каравая плытоў пад мост. Маўзон.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)