То́лезны ’такі вялікі, такі шматлікі’ (Ласт., Некр. і Байк.). Экспрэсіўнае ўтварэнне з суф. ‑(е)зн‑, параўн. велічэ́зны, вялі́зны (гл. вялікі), што ўзыходзіць да прасл. *toli, *tolě ’так, столькі’, параўн. укр. дыял. толь ’тс’, тіль ’трохі, не надта многа’, рус. дыял. то́ли, толь ’столькі, настолькі’, стараж.-рус. толи ’потым, і, а’, польск. tyle ’так многа’, дыял. toli ’вось, толькі, а як жа’, чэш. дыял. toli ’столькі, так многа’, н.-луж. toli ’таму што’, a toli ’ўсё ж, аднак, тым не менш’, славен. toli ’так, столькі’, старое серб.-харв. toli, tolje ’настолькі, так’, ст.-слав. толи, толь ’столькі, настолькі’. Спалучэнне дэманстратыўнага займенніка *to з часціцай *li, суадноснае з літ. tõlei ’да таго часу’ і роднаснымі tõl, tolì ’далёка’ (ESSJ SG, 2, 675; Фасмер, 4, 70; Шустар-Шэўц, 1514).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

нядаўна, не так даўно; кагадзе (абл.) □ толькі што, толькі-толькі

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

дыктава́ць

(польск. dyktować, ад лац. dictare)

1) вымаўляць, зачытваць што-н. уголас так, каб слухачы запісвалі;

2) загадваць, прапаноўваць што-н. для безагаворачнага выканання (напр. д. умовы).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

інтэрлінгві́стыка

(ад інтэр- + лінгвістыка)

раздзел мовазнаўства, які вывучае праблемы, звязаныя са стварэннем і функцыяніраваннем штучных моў, як міжнародных тыпу эсперанта, інтэрлінгва, так і матэматычных і інфармацыйна-лагічных.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

склюдава́цца, ‑дуецца; незак.

1. Падвяргацца склюдаванню. І цяслярства хлапцам Не адразу давалася — То не так склюдавалася, То не так пазавалася. Зарыцкі.

2. Зал. да склюдаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ишь част., разг. бач; ба́чыш;

ишь ты а) бач ты; б) (как же) а як жа;

ишь (ты), так я тебе́ и дал! а як жа, так я табе́ і даў!;

ишь ты, что вы́думали! бач ты, што вы́думалі!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

до́лжно безл., в знач. сказ. трэ́ба, патрэ́бна; (необходимо) неабхо́дна; (полагается) нале́жыць;

рабо́тать, как до́лжно працава́ць як след (як нале́жыць);

говори́ть то, что до́лжно гавары́ць то́е, што трэ́ба (што неабхо́дна);

так не до́лжно поступа́ть так не́льга (нямо́жна, не трэ́ба) рабі́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

прока́за​II ж. шту́ка, -кі ж.; (шалость) сваво́льства, -ва ср.;

де́тские прока́зы дзіця́чае сваво́льства;

всё от твои́х прока́з! усё ад тваі́х штук!;

меня́ так и подмыва́ло устро́ить каку́ю-л. прока́зу мне так і карце́ла зрабі́ць (урэ́заць) яку́ю-не́будзь шту́ку.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

про́сто нареч., част. про́ста;

зада́ча реша́ется про́сто зада́ча раша́ецца про́ста;

мне про́сто не удало́сь прие́хать мне про́ста не ўдало́ся прые́хаць;

про́сто-на́просто про́ста, про́ста-такі, ве́льмі про́ста;

про́сто так про́ста так;

а ла́рчик про́сто открыва́лся а разга́дка была́ про́стая.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

туда́-сюда́ разг.

1. нареч. (в ту и другую сторону) туды́-сюды́;

посмотре́ть туда́-сюда́ паглядзе́ць туды́-сюды́;

2. безл., в знач. сказ. (сойдёт, ничего) сяк-та́к, сюды́-туды́;

э́то ещё туда́-сюда́ гэ́та яшчэ́ сяк-та́к (сюды́-туды́).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)