знаёмы, -ая, -ае.
1. каму. Такі, пра якога ведалі раней, вядомы.
Знаёмая мелодыя.
2. з чым. Які зведаў, выпрабаваў што-н.
Чалавек, з. з тутэйшымі парадкамі.
3. Які знаходзіцца ў знаёмстве (у 1 знач.) з кім-н., асабіста вядомы.
З. чалавек.
Добры з. (наз.). Спаткаць знаёмага (наз.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
п’я́ны, -ая, -ае.
1. Які знаходзіцца ў стане ап’янення, нецвярозы.
П’янаму (наз.) мора па калена (прыказка). Што ў цвярозага на розуме, тое ў п’янага (наз.) на языку (прыказка). П. ад радасці (перан.).
2. Уласцівы захмялелым людзям.
П. голас.
3. Які прыводзіць да стану ап’янення (разм.).
П. напітак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сма́жыцца, -жуся, -жышся, -жыцца; незак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Пад уздзеяннем агню рабіцца гатовым да ўжывання.
На пліце смажыцца мяса.
2. перан. Знаходзіцца на гарачыні, на спёцы (разм.).
С. на сонцы.
|| зак. засма́жыцца, -жыцца (да 1 знач.) і сасма́жыцца, -жыцца (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зібе́нь
1. Месца, дзе знаходзіцца лесапільня (Ветк.).
2. Дрыгва; зыбкае, забалочанае месца (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
АРЫЁН
(лацінскае Orion),
экватарыяльнае сузор’е з найбольш яркімі зоркамі Рыгель, Бетэльгейзе, Белатрыкс. Тры блізка размешчаныя зоркі 2-й зорнай велічыні ўтвараюць «пояс Арыёна», ніжэй за які знаходзіцца Арыёна вялікая туманнасць. На тэрыторыі Беларусі сузор’е бачна ўвосень і зімою (гл. Зорнае неба).
т. 2, с. 6
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АБХІРА́ЦІ,
у будыйскай міфалогіі рай, які быццам бы знаходзіцца на ўсходзе. Своеасаблівая утопія, для якой характэрна поўнае ўраўноўванне ўсяго: у Абіраці няма ні гор, ні далін, усе дрэвы маюць аднолькавую вышыню, усе людзі аднолькава шчаслівыя, не пакутуюць ад хвароб і інш.
т. 1, с. 52
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГІРУДЗІ́Н
[ад лац. hirudo (hirudinis) п’яўка],
поліпептыд, які знаходзіцца ў сакрэце слінных залоз мед. п’яўкі. Утвараючы злучэнне з ферментам крыві трамбінам, перашкаджае ўзнікненню фібрыну, чым затрымлівае згусанне крыві. На гэтым засн. выкарыстанне п’явак у медыцыне. Гірудзін валодае болепатольным і процізапаленчым дзеяннем.
т. 5, с. 263
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАЕННАСЛУ́ЖАЧЫ,
асоба, якая знаходзіцца на абавязковай вайсковай службе. Кожнаму ваеннаслужачаму прысвойваецца званне воінскае. Ва Узбр. Сілах Рэспублікі Беларусь ваеннаслужачыя падзяляюцца на салдатаў, матросаў, сяржантаў, старшын, прапаршчыкаў, мічманаў, на афіцэрскі склад (малодшы, старшы, вышэйшы). Усе ваеннаслужачыя Узбр. Сіл Беларусі прымаюць прысягу ваенную.
т. 3, с. 442
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Ашо́сцік ’пярэдняя пляцоўка перад вусцем печы’ (Касп.), рус. пск. ашосток (Тр. прибалт. диал. конф. 1968 г., Тарту, 1970, 182). З а‑шосцік месца, якое знаходзіцца каля шастка (стаяка на прыпечку, які падтрымлівае казырок печы)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Відаво́чны ’яўны, пэўны, бясспрэчны’ (БРС, КТС); ’які знаходзіцца побач’ (Шат.), відавочна ’яўна, наглядна’ (Касп., Сцяшк. МГ); ’свядома’ (лаг., КЭС); ’напэўна, відаць, мусіць’; ’яўна’; ’прыкметна’; ’ясна’; ’бясспрэчна’ (КТС). Утвораны ад відавок і суф. ‑(ь)nъ.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)