чацвёрты, -ая, -ае.
1. гл. чатыры.
2. Які атрымліваецца пры дзяленні на чатыры.
Чацвёртая частка.
3. у знач. наз. чацвёртая, -ай, ж. Чацвёртая частка чаго-н.; чвэрць.
Адна чацвёртая.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чу́ткі, -ая, -ае.
1. Які лёгка і добра ўспрымае што-н. слыхам, нюхам.
Чуткія сабакі.
2. Уражлівы, успрыімлівы.
Чуткая душа.
3. Неглыбокі, лёгкі.
Ч. сон.
|| наз. чу́ткасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шабло́нны, -ая, -ае.
1. гл. шаблон.
2. перан. Які з’яўляецца шаблонам (у 2 знач.); збіты, банальны.
Шаблонныя фразы.
Ш. падыход да справы.
|| наз. шабло́ннасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шахра́й, -я́, мн. -і́, -ёў, м. (разм., пагард.).
Чалавек, які любіць пажывіцца за кошт іншых; жулік.
|| ж. шахра́йка, -і, ДМ -йцы, мн. -і, -ра́ек.
|| прым. шахра́йскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шу́лер, -а, мн. -ы, -аў, м.
Чалавек, які ў картачнай гульні выкарыстоўвае махлярскія прыёмы, а таксама ўвогуле махляр.
Картачны ш.
|| прым. шу́лерскі, -ая, -ае.
Ш. прыём (перан.: махлярскі, несумленны).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шчаці́ністы, -ая, -ае.
1. Пакрыты густым шчаціннем, густа парослы жорсткімі валасамі.
Ш. хіб.
Ш. твар.
2. Жорсткі, які нагадвае шчацінне (пра валасы, поўсць).
Шчаціністыя вусы.
|| наз. шчаці́ністасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эпіго́н, -а, мн. -ы, -аў, м. (кніжн.).
Паслядоўнік якога-н. навуковага, палітычнага, мастацкага напрамку, пазбаўлены творчай арыгінальнасці, які механічна паўтарае ідэі і метады сваіх папярэднікаў.
|| прым. эпіго́нскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эсто́нцы, -аў, адз. -нец, -нца, м.
Народ угра-фінскай моўнай групы, які складае асноўнае насельніцтва Эстоніі.
|| ж. эсто́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.
|| прым. эсто́нскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
юро́дзівы, -ая, -ае.
1. Дурнаваты, блізкі да вар’яцтва.
Ю. хлопец.
2. у знач. наз. юро́дзівы, -ага, мн. -ыя, -ых, м. Ва ўяўленні рэлігійных людзей: вар’ят, які валодае дарам прадказання.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Супаста́т старое ’вораг, непрыяцель’, лаянк. ’разбойны, злачынец, ліхадзей’ (ТСБМ), ’упарты чалавек’ (чэрв., Жд. 2), ’тс’, ’варожы воін’ (Бяльк.), ’супраціўнік, нягоднік’ (Рам. 1; рас., Сл. ПЗБ), супуста́тка, лаянк. Укр., рус. супоста́т, ст.-рус. супостатъ ’праціўнік; д’ябал’, ст.-слав. сѫпостатъ ’вораг, непрыяцель, праціўнік’. З *sǫ‑po‑statъ, дзе *sǫ‑ і *po‑ прыстаўкі; *‑statъ утворана з суф. *‑tъ ад *stati, *stanǫ ’стаць’, гл. Слаўскі, SP, 2, 37; ESJSt, 14. 863 (< *sъ‑po‑stati ’паставіць аднаго супраць другога’); параўноўваюць з літ. stótas ’той, які пастаўлены’, авест. stāta ’той, які стаіць’, лац. praestātus ’пастаўлены’; гл. Траўтман, 283; Мее, 302; Фасмер, 3, 805. Паводле Львова (Этимология–1972, 112–113), дакладная калька грэч. ύπ‑εν‑αντίος < ύπο‑ ’з’, έν‑ ’перад, па’, ‑άντίος ’той, які знаходзіцца насупраць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)