Разм.Тое, што і чарка (у 1 знач.). [Чычын:] Хоць і не вялікі я прыхільна гэтай пасудзіны, але з табой, за цябе я гатоў якую чарчыну, другую прапусціць.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чарэ́мшына, ‑ы, ж.
Тое, што і чаромха. Цвілі па чарзе: спачатку чарэмшына, потым бэз, потым язмін, потым шыпшына...Грамовіч.Росная сцяжынка бегла ў Лаўскі лес,.. дзе вясною расцвіталі кусты чарэмшыны.Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шалпатлі́вы, ‑ая, ‑ае.
Разм.Тое, што і шалпаткі. Чайка тым часам вырашыла адпачыць, — сышла на павароце са стрыжня і асцярожненька, ціха, нібы нават хітра ткнулася носам у шалпатлівы гушчар трысця.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шапатлі́вы, ‑ая, ‑ае.
Разм.Тое, што і шапаткі. Гірня ўзлез на разгалістую асіну, густа ўкрытую шапатлівым лісцем.Кулакоўскі.Вокны плакалі, дождж сек па шыбах з мяккім шапатлівым шумам, хмары чарнелі.Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шыццё, ‑я, н.
1.Дзеяннепаводлезнач.дзеясл. шыць (у 1, 3 знач.).
2.Тое, што шыюць ці сшытае. Тут жа сядзела і пані падлоўчая, таксама з шыццём у руках.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
юна́чы, ‑ая, ‑ае.
Разм.Тое, што і юнацкі. Юначы запал. □ Арлы маладыя, Юначая кроў, І радасць вы наша, І наша любоў.Колас.Дай жа, сынку, наглядзецца На юначы воблік твой.Прыходзька.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Rábe
m -n, -n крумка́ч, груга́н;
gefräßig wie ein ~ ве́льмі [на́дта] пражо́рлівы;
er stiehlt wie ein ~ ён крадзе́ ўсё, што папа́ла
◊ ein wéißer ~ бе́лая варо́на;
die~n müssen éinen Géier háben ≅ на то́е і шчупа́к у вадзе́, каб кара́сь не драма́ў
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Uncum se praebet, quod curvum crescere debet
Робіцца крывым тое, што расце крыва.
Становится кривым то, что растёт криво.
бел. Які хто змоладу, такі і ў старасці. Калі ўрадзіўся з крывымі нагамі, то ўжо ніхто іх не выправіць. Калі ўрадзіўся з лысінай, то з лысінай і памрэ.
рус. Кривая ветка прямой не станет. К чему в молодости привыкнешь, то в старости будешь делать. Каков в колы бельке, таков и в могилу. Каков чёрт от люльки, таков и в могилку.
фр. Bois tortu ne se redresse pas (Кривое дерево не выпрямляется).
англ. Nature is stronger than rearing (Природа сильнее воспитания). Though you cast out nature with a fork it will return (Гони природу хоть вилами, она вернётся).
нем. Jung gewohnt, alt getan (В молодости привык, в старости сделал).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Grunnit porcellus, ut sus vetus ante, tenellus
Малое парася рохкае так, як рохкала старая свіння.
Малый поросёнок хрюкает так, как хрюкала старая свинья.
бел. Што робіць воўк, тое і ваўчаняты. Калі бацька рыбак, то і сын у ваду паглядае.
рус. Родительское слово на ветер не молвится. Свинья хрю, и поросята хрю. Щенок у матери лаять учится. За что батька, за то и дети. Молодой петух поёт так, как от старого слышал. Что у родителей слетает с языка, то у ребёнка скачет на языке.
фр. Les petits pâtissent les sottises des autres (Малыши повторяют глупости других).
англ. As the old cock crows, so crows the young (Молодой петух поёт так, как старый).
нем. Wie die Alten sungen, so zwitschern die Jungen (Как пели старые, так щебечут молодые).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Базі́каць ’гаварыць тое-сёе; плясці глупства, пустасловіць’ (Нас.), базы́каць ’гаварыць абы-што’ (Бяльк.). Слова не вельмі яснага паходжання. Параўн. рус.дыял.базли́ть, базла́нить, база́нить ’крычаць’, бази́кать, базю́кать ’плявузгаць, гаварыць і г. д.’, укр.базі́кати ’плявузгаць’, базувать ’гаварыць’, ба́зі ’гутарка, базіканне’. Версій вельмі многа (агляд гл. Фасмер, 1, 106, параўн. і Бернекер, 47), але найбольш верагоднае, відаць, гукапераймальнае паходжанне гэтых слоў, як і грэч.βάζω ’базікаю, гавару’ (аб грэч. слове. гл. Фрыск, 1, 206–208, таксама Покарны, 91–92). З базі́каць, магчыма, звязана і базла́ць ’моцна крычаць’ (гл.).