Verbum

дзёгаць, -гцю, м.

Цёмны смалісты вадкі прадукт, які атрымліваецца шляхам сухой перагонкі дрэва, торфу або каменнага вугалю.

Змазаць боты дзёгцем.

◊

Лыжка дзёгцю ў бочцы мёду — пра што-н. малое, здольнае атруціць, сапсаваць вялікае.

|| прым. дзёгцевы, -ая, -ае і дзягця́рны, -ая, -ае.

до́ктар, -а, мн. дактары́ і (з ліч. 2, 3, 4) до́ктары, дактаро́ў, м.

1. Тое, што і ўрач, лекар.

2. чаго. Вышэйшая вучоная ступень, а таксама асоба, якой прысуджана гэта ступень.

Д. фізіка-матэматычных навук.

|| прым. до́ктарскі, -ая, -ае.

Доктарская дысертацыя.

до́сыць, прысл.

1. У дастатковай меры, даволі.

У доме ўсяго д.

2. (у спалучэнні з прым. або прысл.). Значна, у значнай ступені.

Задача д. складаная.

У пакоі д. утульна.

3. безас., у знач. вык. Выражае загад, патрабаванне.

Д. пустых размоў.

драпе́жнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Драпежная жывёліна.

Лясныя драпежнікі.

2. перан. Драпежны (у 2 знач.) чалавек.

3. перан. Той, хто нажываецца на абрабаванні каго-н., на раскрадванні грамадскага набытку.

|| ж. драпе́жніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. драпе́жніцкі, -ая, -ае.

дублёр, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Той, хто дубліруе каго-, што-н.

Д. касманаўта.

2. Акцёр, які замяняе асноўнага выканаўцу ролі.

Артыст-д.

|| ж. дублёрка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак (да 1 знач.).

|| прым. дублёрскі, -ая, -ае.

дубль, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Паўторная здымка эпізоду ў фільме.

Зняць тры дублі.

2. У спорце: другая, дубліруючая каманда спартыўнага калектыву, якая служыць рэзервам для асноўнага саставу (разм.).

Д. выйграў з лікам 3:1.

|| прым. ду́блевы, -ая, -ае.

дэві́з, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Кароткае выслоўе, якое выражае кіруючую ідэю паводзін або дзейнасці.

Наш д. — наперад!

2. Слова або выслоўе, якое на конкурсах аўтар ставіць на творы замест свайго імя.

Праект пад дэвізам «Перамога».

|| прым. дэві́зны, -ая, -ае.

дэкара́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Жывапісная або архітэктурная выява месца і абставін сцэнічнага дзеяння.

Д. першага акта.

2. перан. Пра што-н. паказное, штучнае.

◊

Перамена дэкарацый — аб змяненні абставін, становішча спраў, агульнага выгляду чаго-н.

|| прым. дэкарацы́йны, -ая, -ае.

дэклара́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Афіцыйнае абвяшчэнне або ўрачыстая праграмная заява.

Урадавая д.

Д. аб дзяржаўным суверэнітэце.

2. Назва некаторых афіцыйных дакументаў з паведамленнем якіх-н. патрэбных звестак.

Гандлёвая д.

Мытная д.

|| прым. дэкларацы́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).

дэкрэ́т, -а, М -рэ́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Пастанова ўрада, якая мае сілу закона.

Д. аб міры.

Д. аб зямлі.

2. Дэкрэтны водпуск, водпуск па цяжарнасці і родах (разм.).

Пайсці ў д.

Знаходзіцца ў дэкрэце.

|| прым. дэкрэ́тны, -ая, -ае.