падня́ць сов., в разн. знач. подня́ть; (цену, требования и т.п. — ещё) повы́сить;

п. я́блык — подня́ть я́блоко;

п. я́кар — подня́ть я́корь;

п. флаг — подня́ть флаг;

п. бака́л — подня́ть бока́л;

п. узро́вень вады́ — подня́ть у́ровень воды́;

п. прамысло́вую вытво́рчасць — подня́ть промы́шленное произво́дство;

п. ціка́васць да чаго́е́будзь — подня́ть интере́с к чему́-л.;

п. настро́й — подня́ть настрое́ние;

сяго́ння ра́на ~нялі́ дзяце́й — сего́дня ра́но по́дняли дете́й;

п. паўста́нне — подня́ть восста́ние;

п. крык — подня́ть крик;

п. цаліну́ — подня́ть целину́;

п. за́йца — подня́ть за́йца;

п. матэрыя́лы — подня́ть материа́лы;

п. галаву́ — подня́ть го́лову;

п. руку́ — (на каго) подня́ть ру́ку (на кого);

п. на но́гі — подня́ть на́ ноги;

п. у паве́тра — подня́ть на во́здух;

п. пальча́тку — подня́ть перча́тку;

п. дух — подня́ть дух;

п. на шчыт — подня́ть на щит;

п. на смех — подня́ть на́ смех

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

хто, род., вин. каго́, дат. каму́, твор., предл. кім мест.

1. вопр. и относ. кто;

х. там ідзе́? — кто там идёт?;

той, х. пры́йдзе пе́ршым — тот, кто придёт пе́рвым;

х. што лю́біць — кто что лю́бит;

2. (с разделительным значением) кто;

х. пайшо́ў у тэа́тр, х. ў кіно́ — кто пошёл в теа́тр, кто в кино́;

3. неопр. кто́-нибудь, кто́-л., кто;

калі́ х. зо́йдзе...е́сли кто́-нибудь (кто́-л., кто) зайдёт...;

ма́ла х. — ма́ло кто; немно́гие;

х. куды́ — кто куда́;

х. папа́ла — кто попа́ло, любо́й;

х. каго́ — кто кого́;

х. б ні... — кто бы ни...;

х. яго́ ве́дае — почём знать, как знать; кто его́ зна́ет;

х. б там ні быў — кто бы ни был;

х. парася́ ўкраў, у таго́ ў вуша́х пішчы́цьпогов. на во́ре ша́пка гори́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

голова́ в разн. знач. галава́, -вы́ ж.;

забра́ть в го́лову убі́ць (набра́ць) у галаву́;

ско́лько голо́в, сто́лько умо́в погов. што галава́, то ро́зум;

голова́ идёт кру́гом галава́ кру́ціцца, галава́ ідзе́ кру́гам;

пове́сить го́лову зве́сіць (апусці́ць) галаву́;

быть голово́й вы́ше быць на галаву́ вышэ́й;

го́лову дать на отсече́ние галаву́ даць на адсячэ́нне;

закружи́лось в голове́ закруці́лася галава́;

вскружи́ть го́лову закруці́ць галаву́;

как снег на́ голову як снег на галаву́;

с больно́й головы́ на здоро́вую з хво́рай галавы́ на здаро́вую;

в пе́рвую го́лову у пе́ршую чаргу́;

быть о двух голова́х не шкадава́ць галавы́;

вы́дать с голово́й вы́даць з галаво́й;

сломя́ го́лову, очертя́ го́лову на злом галавы́а́рку); (стремглав) стрымгало́ў;

лома́ть го́лову (над чем-л.) лама́ць галаву́ (над чым-небудзь);

уйти́ с голово́й во что́-л. ца́лкам адда́цца чаму́е́будзь;

без головы́ без галавы́;

в голова́х (в изголо́вье) у галава́х;

вы́бросить из головы́ вы́кінуць з галавы́;

заплати́ть голово́й заплаці́ць галаво́й;

на голове́ ходи́ть на галаве́ хадзі́ць;

намы́лить го́лову (кому) намы́ліць галаву́ (каму);

на све́жую го́лову (делать что) на све́жую галаву́ (рабіць што);

на свою́ го́лову на сваю́ галаву́;

не выходи́ть из головы не выхо́дзіць з галавы́;

отвеча́ть голово́й (за кого, что) адка́зваць галаво́й (за каго, што);

сам себе́ голова́ сам сабе́ галава́;

с головы́ (с каждого) з галавы́;

с головы до ног, с ног до головы́, с (от) головы́ до пят з галавы́ да ног, з ног да галавы́, з (ад) галавы́ да пят;

сложи́ть го́лову злажы́ць галаву́;

ударя́ть (уда́рить) в го́лову дава́ць (даць) у галаву́;

че́рез го́лову чью (кого) це́раз галаву́ чыю (каго);

мяки́нная голова́ мякі́на ў галаве́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

земля́ в разн. знач. зямля́, -лі́ ж.;

де́вственная земля́ не́руш, цаліна́;

па́стбищная земля́ па́ша;

па́хотная земля́ во́рная зямля́;

уса́дебная земля́ сядзі́бная зямля́;

земли́ под собо́й не чу́ять (не слы́шать) зямлі́ пад сабо́ю не чуць;

сло́вно из-под земли́ вы́рос бы́ццам з-пад зямлі́ вы́рас;

земля́ гори́т под нога́ми кого) зямля́ гары́ць пад нага́мі (у каго);

соль земли́ соль зямлі́;

за три́девять земе́ль за тры́дзевяць зяме́ль;

от земли́ не вида́ть ад зямлі́ не віда́ць;

как (то́чно) сквозь землю провали́лся як скрозь зямлю́ правалі́ўся;

ви́деть на два арши́на под землёй ба́чыць на тры са́жні пад зямлёй;

(отлича́ться) как не́бо от земли́ (адро́знівацца) як не́ба ад зямлі́;

найти́ под землёй знайсці́ пад зямлёй;

из-под земли́ доста́ть з-пад зямлі́ даста́ць (вы́капаць);

сровня́ть с землёй зраўнава́ць з зямлёй;

стере́ть с лица́ земли́ сце́рці (зме́сці) з тва́ру зямлі́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

предста́вить сов.

1. (подать, привести доказательства, справки и т. п.) пада́ць; прыве́сці; паказа́ць; прадста́віць; прад’яві́ць;

предста́вить но́вые да́нные пада́ць (прыве́сці) но́выя да́дзеныя;

предста́вить свиде́тельство о боле́зни пада́ць (паказа́ць, прад’яві́ць) пасве́дчанне аб хваро́бе;

предста́вить докуме́нты прадста́віць (прад’яві́ць) дакуме́нты;

2. (доставить в какое-л. место) уст., прост. даста́віць;

3. (познакомить, отрекомендовать) пазнаёміць (каго, з кім), адрэкамендава́ць, прадста́віць (каго, каму);

4. (к награде) прадста́віць;

5. (изобразить, показать) намалява́ць, паказа́ць, вы́весці;

6. (вызвать что-л., причинить) вы́клікаць; прычыні́ць; (составить) скла́сці; (явиться) з’яві́цца;

предста́вить больши́е затрудне́ния вы́клікаць (скла́сці) вялі́кія ця́жкасці;

э́то представля́ет большо́е затрудне́ние гэ́та з’яўля́ецца вялі́кай ця́жкасцю;

7. (принять на себя образ кого-, чего-л.) прыкі́нуцца (кім, чым), састро́іць з сябе́;

8. (дать представление) театр. паказа́ць;

9. (вообразить) уяві́ць, прадста́віць; см. представля́ть 1—9;

предста́вьте себе́ уяві́це сабе́;

мо́жете себе́ предста́вить мо́жаце сабе́ ўяві́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

покрови́тельство ср.

1. (заступничество) засту́пніцтва, -ва ср.; (опека) апекава́нне, -ння ср.; апе́ка, -кі ж., апяку́нства, -ва ср.; (защита) абаро́на, -ны ж.; (охрана) ахо́ва, -вы ж.; (поблажка) пратэжы́раванне, -ння ср.;

проси́ть чьего́-л. покрови́тельства прасі́ць чыйго́е́будзь засту́пніцтва (чыёй-не́будзь апе́кі);

взять кого́-л. под своё покрови́тельство узя́ць каго́е́будзь пад сваю́ апе́ку (абаро́ну);

под покрови́тельством зако́нов пад ахо́вай (пад апе́кай) зако́наў;

ока́зывать кому́-л. покрови́тельство заступа́цца за каго́е́будзь, апекава́цца над кім-не́будзь, пратэжы́раваць, рабі́ць пратэ́кцыю каму́е́будзь; (делать поблажку) патура́ць каму́е́будзь;

2. (создание благоприятных условий) спрыя́нне, -ння ср. (каму, чаму, развіццю чаго); (протекционизм) пратэкцыяні́зм, -му м. (у адносінах да чаго);

покрови́тельство иску́сству спрыя́нне маста́цтву (развіццю́ маста́цтва), апекава́нне над маста́цтвам;

покрови́тельство э́кспорту спрыя́нне э́кспарту (развіццю́ э́кспарту), пратэкцыяні́зм у адно́сінах да э́кспарту;

3. (протекторат) полит. пратэктара́т, -ту м.; (опека) апе́ка, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

чёрный

1. прил., в разн. знач. чо́рны;

чёрная кра́ска чо́рная фа́рба;

чёрный хлеб чо́рны хлеб;

чёрный шрифт чо́рны шры́фт;

чёрная металлу́рги́я чо́рная металу́ргія;

чёрный пар с.-х. чо́рны папа́р;

чёрное де́рево чарнадрэ́ва;

чёрный лес чо́рны лес;

чёрный ход чо́рны ход;

чёрные мы́сли чо́рныя ду́мкі;

чёрная рабо́та чо́рная рабо́та;

чёрная би́ржа чо́рная бі́ржа;

2. (курной) ку́рны; чо́рны;

чёрная ба́ня ку́рная (чо́рная) ла́зня;

3. сущ. (темнокожий) чо́рны, -нага м.;

чёрная доска́ чо́рная до́шка;

чёрные спи́ски чо́рныя спі́сы;

на чёрный день на чо́рны дзень;

держа́ть кого́-л. в чёрном те́ле трыма́ць каго́е́будзь у чо́рным це́ле;

чёрная ко́шка пробежа́ла ме́жду ни́ми чо́рная ко́шка прабе́гла памі́ж і́мі;

чёрным по бе́лому чо́рным па бе́лым;

ви́деть всё в чёрном све́те ба́чыць усё ў чо́рным святле́;

черны́м-черно́ а) (очень черно) чо́рна-чо́рна, чарню́сенька; б) (очень много) аж чо́рна.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

даста́ць сов.

1. доста́ть;

д. тале́рку з палі́цы — доста́ть таре́лку с по́лки;

2. доста́ть, вы́нуть;

д. кні́жку з партфе́ля — доста́ть кни́жку из портфе́ля;

3. извле́чь; удали́ть;

д. аско́лак з ра́ны — извле́чь (удали́ть) оско́лок из ра́ны;

4. доста́ть; дотяну́ться;

д. да бэ́лькі — доста́ть (дотяну́ться) до ба́лки;

5. разг. (приобрести, раздобыть) доста́ть;

д. біле́т у тэа́тр — доста́ть биле́т в теа́тр;

6. получи́ть, нажи́ть;

д. плеўры́т — получи́ть (нажи́ть) плеври́т;

7. разг. (быть наказанным) получи́ть; (быть побитым — ещё) зарабо́тать;

д. год турмы́ — получи́ть год тюрьмы́;

д. з-пад зямлі́ — доста́ть из-под земли́;

д. па ша́пцы — получи́ть по ша́пке;

д. па ка́рку — схлопота́ть по ше́е;

кру́кам галавы́о́са) не д. — не подступи́ться (к кому);

д. сабе́ ца́цку — (болезнь, неприятность) схвати́ть, нажи́ть;

зімо́й лёду не даста́неш (не вы́прасіш) — (у каго) погов. зимо́й льда не вы́просишь (у кого)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

між предлог

1. с твор., в разн. знач. ме́жду; меж;

даро́га ўе́цца м. паля́мі — доро́га вьётся ме́жду поля́ми (меж поле́й);

перапы́нак м. ле́кцыямі — переры́в ме́жду ле́кциями;

дру́жба м. наро́дамі — дру́жба ме́жду наро́дами;

ро́зніца м. го́радам і вёскай — ра́зница ме́жду го́родом и дере́вней;

размеркава́ць пра́цу м. супрацо́ўнікамі — распредели́ть рабо́ту ме́жду сотру́дниками;

выбіра́ць м. двума́ варыя́нтамі — выбира́ть ме́жду двумя́ вариа́нтами;

перагаво́рвацца м. сабо́ю — перегова́риваться ме́жду собо́й;

2. с род. (для обозначения положения предмета или проявления действия в промежутке, посреди чего-л.) ме́жду; (в числе других вещей, лиц, явлений — ещё) среди́ (кого, чего);

м. лясо́ў і бало́т — среди́ лесо́в и боло́т;

ро́ўная м. ро́ўных — ра́вная ме́жду ра́вными (среди́ ра́вных);

м. на́мі — ме́жду на́ми;

м. тым — ме́жду тем;

м. і́ншым — а) ме́жду про́чим; б) вскользь, мимохо́дом;

м. на́мі ка́жучы — ме́жду на́ми говоря́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

лёгкі в разн. знач. лёгкий; (неощутимый по весу — ещё) возду́шный; (незатруднённый — ещё) свобо́дный;

~кая но́ша — лёгкая но́ша;

~кае сне́данне — лёгкий за́втрак;

~кая пахо́дка — лёгкая похо́дка;

~кая ткані́на — лёгкая (возду́шная) ткань;

~кія ру́хі — лёгкие (свобо́дные) движе́ния;

л. ве́трык — лёгкий ветеро́к;

~кая хваро́ба — лёгкая боле́знь;

~кія адно́сіны да жыцця́ — лёгкое отноше́ние к жи́зни;

л. зарабо́так — лёгкий за́работок;

~кія та́нкі — лёгкие та́нки;

~кая кавале́рыя — лёгкая кавале́рия;

~кая інду́стрыя (прамысло́васць) — лёгкая инду́стрия (промы́шленность);

~кая атле́тыка — лёгкая атле́тика;

з лёгкай рукі́ — с лёгкой руки́;

л. на ўспамі́н — лёгок на поми́не;

з ~кім сэ́рцам — с лёгким се́рдцем;

з ~кім ве́трам! — попу́тного ветра!; ска́тертью доро́га!;

з ~кай па́рай — с лёгким па́ром;

~кая рука́ — (у каго) лёгкая рука́ (у кого);

л. на но́гі — лёгок (лёгкий) на́ ногу;

л. — хлеб лёгкий хлеб;

л. на пад’ём — лёгок на подъём

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)