дар, -у, мн. дары́, -о́ў, м.

1. Тое, што даецца бясплатна; падарунак.

Прынесці што-н. у д.

2. Плён працы, якой-н. дзейнасці; тое, што дае прырода.

Дары прыроды.

3. Талент, здольнасць.

Д. пісьменніка.

○

Святыя дары — хлеб і віно для прычашчэння веруючых.

◊

Дар слова — здольнасць прыгожа гаварыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зло́дзей, -я, мн. зладзе́і і (з ліч. 2, 3 і 4) зло́дзеі, зладзе́яў, м.

1. Той, хто крадзе, займаецца крадзяжом.

Злавіць злодзея.

2. Ужыв. як лаянкавае слова (разм.).

Што ж ты, з., тут натварыў!

|| ж. зладзе́йка, -і, ДМ -йцы, мн. -і, -дзе́ек.

|| прым. зладзе́йскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыстаўны́, -а́я, -о́е.

1. Такі, які прыстаўляецца ці можа прыстаўляцца да чаго-н.

Прыстаўное крэсла (у тэатры). Прыстаўная лесвіца.

2. У граматыцы: прыстаўныя гукі — зычныя і галосныя гукі, што ўзнікаюць у пэўных фанетычных умовах у пачатку слова (напр.: «в» у слове «возера», «о» ў слове «Орша»).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

меда... (гл. мёда...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужываецца замест «мёда»..., калі націск падае на першы склад другой часткі слова, напрыклад: медазбор, меданосны, медагонка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паліндро́м, ‑а, м.

Слова, выраз або сказ, якія маюць аднолькавы сэнс пры чытанні злева направа і справа налева. Напрыклад: бел. казак; руск. искать такси.

[Англ. palindrome.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

непрысто́йны, ‑ая, ‑ае.

Які не адпавядае правілам прыстойнасці. Непрыстойны анекдот. □ [Славік:] — Клянуся. Я адкушу сабе язык, калі з яго сарвецца хоць адно непрыстойнае слова. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

археты́п, ‑а, м.

1. Самы старажытны рукапіс твора, які служыць першакрыніцай для наступных копій. // Першы адбітак друкаванага выдання.

2. Спец. Старажытнейшая, першапачатковая форма слова.

[Грэч. archétypon — першавобраз, арыгінал, першаўзор.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ільга́ і льга, прысл., безас. у знач. вык.

Абл. Можна, магчыма. Хіба ж схаваць Ільга жывое слова? Няма ў жыцці Такіх надзейных схоў. Хведаровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

галіцы́зм, ‑а, м.

Слова ці выраз, запазычаны з французскай мовы. Большасць французскіх слоў, або галіцызмаў, пранікла ў беларускую мову праз рускую або польскую. Юргелевіч.

[Фр. gallicisme.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гло́са, ‑ы, ж.

Тлумачэнне незразумелае слова або выразу, якое даецца на палях або ў самім тэксце старажытных і сярэдневяковых рукапісаў. Глосы ў скарынінскіх тэкстах.

[Ад грэч. glossa — устарэлае слова, якое патрабуе тлумачэння.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)