пабо́чны
1. посторо́нний;
2. (не главный) побо́чный, сторо́нний;
~ныя акалі́чнасці — побо́чные обстоя́тельства;
3. побо́чный, внебра́чный;
○ ~нае сло́ва — грам. вво́дное сло́во
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
бо́жкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Стагнаць, бедаваць, плакаць, упамінаючы часта слова «божа». [Цётка] так божкала і ламала сабе рукі, што маці не вытрымлівала і бралася суцяшаць. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
брыдкасло́ў, ‑слова, м.
Чалавек, які любіць ужываць брыдкія, нецэнзурныя словы. Зеляноў не выпрабоўваў, ён не шэф жандараў, ён проста зневажальнік, патаемны брыдкаслоў і аматар адвесці душу. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лагагры́ф, ‑а, м.
Род шарады або загадкі, для рашэння якой трэба адшукаць загаданае слова і ўтварыць ад яго новыя словы перастаноўкаю або выкідваннем асобных складоў ці літар.
[Ад грэч. lógos — слова і griphos — загадка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ласка́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Ласкавы, пяшчотны, мілагучны. Ласкальныя мелодыі. Ласкальная ўсмешка.
2. У граматыцы — які ўносіць сваёй формай адценне ласкі ў значэнне слова. Памяншальна-ласкальныя суфіксы назоўнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пайме́нна, прысл.
Кожнага па імені (назваць, успомніць і пад.). Згадаю я ўсіх вас пайменна, Для кожнага слова знайду, З кім лавы бурылі адменна, Крышылі ўзрыўчаткай руду. Звонак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палані́зм, ‑у, м.
Слова або выраз, запазычаныя з польскай мовы. У сучаснай беларускай літаратурнай мове параўнаўча невялікая колькасць паланізмаў, г. зн. слоў, запазычаных з польскай мовы. Юргелевіч.
[Ад новілац. polonus — польскі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
філія́цыя, ‑і, ж.
1. Развіццё чаго‑н. у паслядоўнай сувязі, у прамой залежнасці ад папярэдняга. Філіяцыя ідэй. Філіяцыя значэння слова.
2. Спец. Набыццё грамадзянства ў выніку нараджэння.
[Фр. filiation.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Considera quid dicas, non quid cogites
Сачы за тым, што гаворыш, а не за тым, што думаеш.
Следи за тем, что говоришь, а не за тем, что думаешь.
бел. Конь вырвецца ‒ здагоніш і зловіш, а слова вырвецца ‒ не зловіш. Слова, як птушка: выпусціў ‒ не вернеш. Кайся не кайся, выпусціў слаўцо ‒ не вернеш. Выказанага слова да губы не вернеш. Сказанае слова ніхто за хвост не зловіць.
рус. Кто много болтает, тот беду на себя накликает. Молвишь ‒ не воротишь. Слово выпустишь ‒ так и вилами не вытащишь. Слово не воробей: вылетит ‒ не поймаешь. Лучше споткнуться ногою, чем словом.
фр. Parole jetée prend sa volée (Сказанное слово ‒ улетает).
англ. Better the foot slip than the tongue (Лучше поскользнуться ногой, чем языком).
нем. Ein Wort, das dir entflogen, fängst du nicht mehr ein (Слово, улетевшее от тебя, не поймаешь больше).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Líppe
f -, -n губа́, pl гу́бы, ву́сны
die ~n hängen* lássen* — надзьму́ць гу́бы, пакрыўдзіцца
die ~n spöttisch [verächtlich] kräuseln — насме́шліва [пага́ры́ліва] скрыві́ць гу́бы
kein Wort soll über méine ~n kómmen* — з маі́х ву́снаў не сарве́цца ні сло́ва, я не скажу́ ні (аднаго́) сло́ва
kein Wort über die ~n bríngen* — не сказа́ць ні (аднаго́) сло́ва
das Wort schwebt mir auf den ~n — сло́ва кру́ціцца ў мяне́ на язы́ку
◊ an j-s ~n hängen* — лаві́ць ко́жнае сло́ва каго́-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)