ні I
1. частица,
2. союз ни;
◊ ні-ні — ни-ни;
ні мур-му́р — ни гугу́;
ні з ме́сца — ни с ме́ста;
ні на ёту — ни на йо́ту
ні II (отделяемая часть отриц. мест.) ни;
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ні I
1. частица,
2. союз ни;
◊ ні-ні — ни-ни;
ні мур-му́р — ни гугу́;
ні з ме́сца — ни с ме́ста;
ні на ёту — ни на йо́ту
ні II (отделяемая часть отриц. мест.) ни;
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
пакі́нуць
1.
2. (перестать) бро́сить;
◊ ка́меня на ка́мені не п. — ка́мня на ка́мне не оста́вить;
п. з но́сам — оста́вить с но́сом;
п. у ду́рнях — оста́вить в дурака́х;
пашкадава́ў воўк кабы́лу, ~нуў хвост ды гры́ву —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
для предлог с
он мно́го сде́лал для нау́ки ён шмат зрабі́ў для наву́кі;
непроница́емый для воды́ непраніка́льны для вады́;
кни́га для дете́й кні́га для дзяце́й;
для ма́стера э́то де́ло просто́е для ма́йстра гэ́та спра́ва про́стая;
для своего́ вре́мени э́то бы́ло достиже́нием для свайго́ ча́су гэ́та было́ дасягне́ннем; кроме того, иногда переводится также иными предлогами или конструкциями без предлогов, в частности: а) (в знач.: ради, по случаю, с целью чего-л.) дзе́ля (каго, чаго);
я э́то сде́лаю то́лько для вас я гэ́та зраблю́ то́лькі дзе́ля вас;
всё для побе́ды усё дзе́ля (для) перамо́гі;
угости́ть для пра́здника пачастава́ць дзе́ля свя́та; б) (для указания на назначение предмета) для (каго, чаго), на (што), пад (што), да (чаго);
ваго́н для куря́щих ваго́н для курцо́ў;
мешо́к для карто́феля мяшо́к на бу́льбу (для бу́льбы);
ка́дка для капу́сты каду́шка пад (на) капу́сту (для капу́сты);
прибо́р для бритья́ прыбо́р для гале́ння (брыцця́); в) (при таких возможностях, как у
для него́ э́то непоси́льно для яго́ гэ́та не пад сі́лу, яму́ гэ́та не пад сі́лу; г) (принимая во внимание свойство
для свои́х лет он о́чень ра́звит для сваі́х гадо́ў (на свае́ гады́) ён ве́льмі разві́ты;
для чего́? нашто́?, наво́шта?, для чаго́?;
для того́, что́бы для таго́, каб;
не́ для чего няма́ чаго́, няма́ дзе́ля чаго́;
◊
для ви́да для ві́ду, для вы́гляду.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
представля́ть
1. (подавать, приводить доказательства, справки
представля́ть спи́ски падава́ць спі́сы;
представля́ть на рассмотре́ние, утвержде́ние падава́ць на разгля́д, зацвярджэ́нне;
представля́ть соображе́ния прыво́дзіць (падава́ць) меркава́нні;
2. (доставлять в какое-л. место) дастаўля́ць; ста́віць;
представля́ть свиде́телей к допро́су дастаўля́ць (ста́віць) све́дак на до́пыт;
3. (знакомить, рекомендовать) знаёміць (каго, з кім), рэкамендава́ць; прадстаўля́ць (каго, каму);
представля́ть педагоги́ческому сове́ту но́вого преподава́теля рэкамендава́ць (прадстаўля́ць) педагагі́чнаму саве́ту но́вага выкла́дчыка;
представля́ть това́рища отцу́ знаёміць тава́рыша з ба́цькам;
4. (к ордену, награде
5. (изображать) малява́ць, пака́зваць, выво́дзіць;
представля́ть
а́втор представля́ет свои́х геро́ев… а́ўтар малю́е (пака́звае, выво́дзіць) сваі́х геро́яў…;
6. (вызывать что-л., причинять) выкліка́ць; прычыня́ць; (составлять) склада́ць; (являться) з’яўля́цца;
э́та рабо́та не представля́ет больши́х затрудне́ний гэ́та рабо́та не выкліка́е (не склада́е) вялі́кіх ця́жасцей;
7. (принимать на себя образ
представля́ть сумасше́дшего прыкі́двацца вар’я́там, стро́іць з сябе́ вар’я́та;
8. (давать представление)
представля́ть сце́ну из но́вой пье́сы пака́зваць сцэ́ну з но́вай п’е́сы;
9. (воображать) уяўля́ць, прадстаўля́ць;
вы представля́ете себе́ таку́ю карти́ну? вы ўяўля́еце сабе́ такі́ малю́нак?;
10. (являться) з’яўля́цца; (быть) быць; (представлять собой) з’яўля́цца, уяўля́ць; (составлять) склада́ць, станаві́ць;
слу́жба в а́рмии представля́ет почётную обя́занность гра́ждан слу́жба ў а́рміі з’яўля́ецца пачэ́сным абавя́зкам грамадзя́н;
он представля́ет собо́й воплоще́ние че́стности ён з’яўля́ецца ўвасабле́ннем сумле́ннасці;
э́то представля́ет большу́ю це́нность гэ́та ўяўля́е (склада́е) вялі́кую кашто́ўнасць;
11. (быть представителем) прадстаўля́ць;
представля́ть интере́сы коллекти́ва прадстаўля́ць інтарэ́сы калектыву.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
из-за предлог с
1. (при обозначении действия или движения откуда-л.) з-за (каго, чаго);
смотре́ть из-за две́ри глядзе́ць з-за дзвярэ́й;
прие́хал из-за мо́ря прые́хаў з-за мо́ра;
из-за ту́чи вы́плыла луна́ з-за хма́ры вы́плыў ме́сяц;
встать из-за стола́ уста́ць з-за стала́;
2. (по причине, по вине
из-за тебя́ мы опозда́ли праз цябе́ мы спазні́ліся;
из-за отсу́тствия за адсу́тнасцю, з прычы́ны адсу́тнасці;
из-за сла́бости па сла́басці, з прычы́ны сла́басці;
из-за дождя́ отъе́зд не состоя́лся з-за дажджу́, з прычы́ны дажджу́ ад’е́зд не адбы́ўся;
3. (ради) дзе́ля (каго, чаго);
из-за куска́ хле́ба дзе́ля кава́лка хле́ба.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
ката́ть
1. кача́ць;
ката́ть мяч кача́ць мяч;
2. (возить) вазі́ць, ката́ць;
ката́ть
3. (быстро или много ездить)
он на па́ре лошаде́й взад и вперёд ката́ет ён на па́ры ко́ней уза́д і ўпе́рад е́здзіць;
4. (придавать округлую форму) кача́ць;
ката́ть из хле́ба ша́рики кача́ць з хле́ба ша́рыкі;
5. (разглаживать при помощи катка, валька) кача́ць;
ката́ть бельё кача́ць бялі́зну;
6. (плющить или вытягивать)
ката́ть листово́е желе́зо кача́ць ліставо́е жале́за;
7. (выделывать из битой шерсти) валі́ць;
ката́ть ва́ленки валі́ць валёнкі;
8. (стремительно, энергично что-л. делать — писать, танцевать
ката́ть дра́мы піса́ць (страчы́ць) дра́мы;
ката́ть трепака́ танцава́ць (скака́ць) трапака́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
пастьI
1. (упасть)
2. (подохнуть — о скоте) здо́хнуць,
3. (на
жре́бий пал на меня́ су́джана было́ мне, вы́пала на маю́ до́лю;
4. (прийти в упадок) заняпа́сці, падупа́сці; (снизиться) зні́зіцца; (уменьшиться) зме́ншыцца;
5. (погибнуть)
пасть в бою́ загі́нуць у баі́;
6. (о крепости, осаждённом городе) па́сці; (сдаться) зда́цца;
7. (быть свергнутым) па́сці;
диктату́ра па́ла дыктату́ра па́ла;
8. (в общественном мнении) па́сці;
ни́зко пасть в глаза́х (чьих-л.) канчатко́ва стра́ціць пава́гу;
мора́льно пасть мара́льна па́сці;
◊
пасть на по́ле бра́ни загі́нуць на ра́тным по́лі (на по́лі бо́ю, на по́лі бі́твы);
пасть же́ртвой зрабі́цца (стаць) ахвя́рай;
пасть духом па́сці (заняпа́сці) ду́хам.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
вярну́ць I
1. (отдать взятое или получить утраченное) верну́ть, возврати́ть; вороти́ть; (силы, здоровье и т.п. — ещё) восстанови́ть;
2. (попросить или принудить прибыть обратно, заставить заняться ранее покинутым делом) верну́ть, возврати́ть; вороти́ть;
◊ в. да жыцця́ — верну́ть к жи́зни;
што было́, таго́ не ве́рнеш — что бы́ло, того́ не вернёшь (не воро́тишь)
вярну́ць II
1. повора́чивать, свора́чивать;
2.
3. вали́ть;
4.
5.
6.
◊ в. нос — вороти́ть нос;
го́ры в. — (на каго) облива́ть гря́зью (
з душы́ ве́рне — с души́ воро́тит
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
злаві́ць
1.
2.
3. (восприять, постигнуть) улови́ть; (мысль — ещё) схвати́ть;
◊ з. на ву́ду — пойма́ть на у́дочку;
сло́ва не верабе́й, вы́леціць — не зло́віш —
за двума́ зайца́мі паго́нішся, ніво́днага не зло́віш —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
дрыжа́ць
1. дрожа́ть; (изредка) подра́гивать; (сильно) сотряса́ться, содрога́ться;
2. (неровно звучать) дрожа́ть;
3. (испытывать дрожь) трясти́сь, трепета́ть, дрожа́ть;
4.
5. (за каго, што, над кім, чым) перен. (тревожиться; беречь что-л.) дрожа́ть (за
6. (перад кім, чым) тру́сить (перед кем, чем), трепета́ть;
◊ лы́ткі д. — поджи́лки трясу́тся;
д. за сваю́ шку́ру — дрожа́ть за свою́ шку́ру;
д. як асі́навы ліст — дрожа́ть как оси́новый лист
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)