◎ По́пур ’крывасмок’ (Шн. 2), рус. смал. попуря ’мярцвяк, які з’яўляецца да жывых і мучыць іх’ (Шн. 2). Няясна. Фанетыка не дазваляе звязаць з вупыр, ву́пар ’тс’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыпла́нак ’дадатак да прысядзібнага ўчастка, які размешчаны воддаль’ (Ян.). Укр. плано́к ’участак зямлі ў шэсць дзесяцін’. Да план ’сядзіба, участак’. Параўн. рус. планировать ’межаваць зямлю па плану’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́слены ’прарослы’ (Нас.) — дзеепрыметнік з суф. *‑ěn‑ ад дзеяслова раслі́ць ’дапускаць збожжа да прарошчвання (у калоссях), зерне — на солад’ (там жа), які з назоўніка рослік, росля (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́вала ’крыкуха’ (Ян.). Балг. ревла ’тс’. Ад раўці (гл.) + суфікс ‑ал‑а, які характарызуе асобу па інтэнсіўнай знешняй прыкмеце з экспрэсіяй зніжанасці (Сцяцко, Афікс. наз., 93–94).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Скалавокі, скалого́кый ‘прыжмураны, з прыжмуранымі вачыма’ (Клім.), скалоокі, скалеокі ‘тс’ (ТС). Да скаліць (вочы) ‘прыжмурваць’ (гл.). Укр. скалоо́кий ‘той, які мае бяльмо на воку’, да скалка ‘бяльмо’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трайча́сты ’які складаецца з трох аднародных частак ці прадметаў’ (ТСБМ). Прыметнік утвораны ў выніку кантамінацыі польск. troisty і рус. тройчатый. Параўн. укр. троїстий, тройча́стий, тройча́тий, тройчи́стий ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэ́пталь (тэ́птыль) ‘чалавек, які марудзіць’ (мёрск., З нар. сл.). Экспрэсіўнае ўтварэнне ад таптацца (гл. таптаць) з суфіксам са значэннем асобы, названай па негатыўнай прыкмеце, і варыянтным вакалізмам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сла́нцавы 1, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сланцу 1. Сланцавыя пароды. // Які атрымліваецца з сланцу. Сланцавы бензін. Сланцавы пакост. // Які мае адносіны да здабычы, апрацоўкі і выкарыстання сланцу. Сланцавая прамысловасць. Сланцавыя шахты.
сла́нцавы 2, ‑ая, ‑ае.
Які з’яўляецца сланцам 2. Сланцавы лён. Сланцавыя расліны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шэ́рсны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да шэрсці (у 1, 2 знач.). Шэрснае покрыва. Шэрсная прадукцыя. // Які маецца ў шэрсці. Шэрсны тлушч.
2. Які дае шмат шэрсці; які разводзяць, гадуюць дзеля атрымання шэрсці. Шэрсныя авечкі. // Звязаны з развядзеннем, гадоўляй такіх жывёл. Шэрсная авечкагадоўля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)