бамбардзі́р, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Салдацкі артылерыйскі чын у царскай арміі і флоце, а таксама асоба, якая мае такое званне.
2. Ігрок, які часта забівае галы (у футболе, хакеі).
Лепшы б. сезона.
|| прым. бамбардзі́рскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абслу́га, -і, ДМ -лу́зе, ж.
1. Сістэма сродкаў бытавога абслугоўвання насельніцтва; сэрвіс.
На добрым узроўні а. ў горадзе.
2. зб. Службовы персанал, які абслугоўвае каго-н.
Сабралася на сход а. бальніцы.
|| прым. абслуго́вы, -ая, -ае.
А. персанал.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аванга́рд, -а, М -дзе, м.
1. Частка войска або флоту, якая знаходзіцца наперадзе галоўных сіл.
2. перан. Вядучая, найбольш свядомая і актыўная частка якой-н. грамадскай групы, арганізацыі.
◊
У авангардзе — наперадзе, у першых радах.
|| прым. аванга́рдны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
інварыя́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
1. (спец.). Велічыня, што застаецца нязменнай пры тых або іншых пераўтварэннях.
2. У мовазнаўстве: адзінка, якая заключае ў сабе асноўныя прыметы сваіх канкрэтных рэалізацый.
Семантычны і.
|| прым. інварыя́нтны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кадзі́ла, -а, мн. -ы, -дзіл, н.
Металічная пасудзіна на ланцужках, у якой у час набажэнства курыцца ладан або іншыя пахучыя рэчывы.
◊
Раздзьмуць кадзіла — падняць шум вакол якой-н. справы, учынку і пад.
|| прым. кадзі́льны, -ая, -ае.
К. дым.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каласні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Чыгунная рашотка ў печах для праходу паветра пад паліва і выпадзення попелу з топкі.
2. мн. Рашотка з брусоў у верхняй частцы тэатральнай сцэны для мацавання дэкарацый.
|| прым. каласніко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
канва́, -ы́, ж.
1. Рэдкая сятчатая баваўняная або льняная тканіна, якая служыць асновай для вышыўкі крыжам па клетках.
Вышываць па канве.
2. перан. Аснова чаго-н.
Сюжэтная к. рамана.
Храналагічная к.
|| прым. канво́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кірма́ш, -у́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Вялікі продаж тавараў, які праводзіцца ў пэўную пару года ў вызначаным месцы і часта звязаны з выстаўкай.
Вясенні Лейпцыгскі к.
2. перан. Шумнае, ажыўленае зборышча людзей (разм.).
|| прым. кірмашо́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кле́тка², -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
Элементарная адзінка будовы жывога арганізма, якая складаецца з ядра, пратаплазмы і абалонкі.
Нервовая к.
|| памянш. кле́тачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.
|| прым. кле́тачны, -ая, -ае.
Клетачнае ядро.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
код, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
Сістэма ўмоўных абазначэнняў, сігналаў, якія перадаюць інфармацыю.
Тэлеграфны к.
Лічбавы к.
○
Генетычны код (спец.) — паслядоўнасць размяшчэння матэрыяльных носьбітаў спадчыннасці (генаў), якая перадаецца ад пакалення да пакалення.
|| прым. ко́давы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)