Verbum

я́сень, -я і -ю, мн. -і, -яў, м.

1. -я. Высокае дрэва сямейства маслінавых з перыстым лісцем і цвёрдай драўнінай, якая выкарыстоўваецца пры вырабе мэблі.

Спілаваць я.

2. -ю. Драўніна гэтага дрэва.

|| прым. ясянёвы, -ая, -ае (разм.).

гармо́нія, -і, ж.

1. Зладжанасць, узаемная адпаведнасць у спалучэнні чаго-н.

Г. гукаў.

Г. святла і ценю.

Г. інтарэсаў.

2. Раздзел тэорыі музыкі, вучэнне аб правільнай пабудове сугучнасцей у кампазіцыі (спец.).

|| прым. гармані́чны, -ая, -ае (у 1 знач.).

геркуле́с, -а і -у, м.

1. -а, мн. -ы, -аў. Чалавек вялікай фізічнай сілы [паводле лацінскай назвы Геракла — героя старажытнагрэчаскай міфалогіі].

2. -у. Аўсяныя крупы спецыяльнага прыгатавання.

|| прым. геркуле́саўскі, -ая, -ае (да 1 знач.) і геркуле́савы, -ая, -ае (да 2 знач.).

Геркулесаўскі целасклад.

Геркулесавая каша.

ге́тман, -а, мн. -ы, -аў, м. (гіст.).

1. Ва Украіне ў 16—17 стст.: выбарны начальнік казацкага войска і вярхоўны правіцель.

2. У Вялікім Княстве Літоўскім і Польшчы ў 16—18 стст.: камандуючы войскамі.

|| прым. ге́тманскі, -ая, -ае.

гол, -а, мн. галы́, гало́ў, м.

У спартыўных гульнях: забіты або прапушчаны мяч, шайба і пад., а таксама ачко, якое каманда выйграе пры пападанні мяча ў вароты праціўніка.

Забіць г.

|| прым. галявы́, -а́я, -о́е.

Г. момант ля варот.

гусь, -і, мн. гу́сі, -е́й, ж.

Дзікая і свойская вадаплаўная птушка з доўгай шыяй.

Як з гусі вада (таксама перан.: нічога не дзейнічае).

|| памянш.-ласк. гу́ска, -і, ДМ -сцы, мн. -і, -сак, ж.

|| прым. гусі́ны, -ая, -ае.

дзеясло́ў, -ло́ва, мн. -ло́вы, -ло́ваў, м.

У граматыцы: часціна мовы, што абазначае дзеянне або стан прадмета і змяняецца па часах, асобах і ліках.

Аднакратны д.

Дапаможны д.

Неазначальная форма дзеяслова.

Безасабовыя дзеясловы.

Рознаспрагальны д.

|| прым. дзеясло́ўны, -ая, -ае.

до́тык, -у, мн. -і, -аў, м.

1. Лёгкае дакрананне да чаго-н.

Адчуць д. цёплай далоні.

2. Адно з пяці асноўных знешніх пачуццяў — успрыманне адчуванняў, якія ўзнікаюць пры дакрананні да чаго-н.

Непасрэдны д.

|| прым. до́тыкавы, -ая, -ае.

доўгажыха́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

Чалавек, а таксама расліны, жывёлы і пад., якія вызначаюцца сваім даўгалеццем.

Гэтаму доўгажыхару 120 гадоў.

Дрэвы-доўгажыхары.

Арол-д.

|| ж. доўгажыха́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.

|| прым. доўгажыха́рскі, -ая, -ае.

драгу́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

У рускай арміі да 1917 г. і ў некаторых замежных арміях: вайсковец асобных часцей кавалерыі, здольных весці бой як у конным, так і ў спешаным страі.

Эскадрон драгунаў.

|| прым. драгу́нскі, -ая, -ае.