дэ́ман, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. У антычнай міфалогіі: добры або злы дух, які аказвае ўплыў на лёс, жыццё чалавека.
2. У хрысціянскіх уяўленнях: злы дух, д’ябал.
3. перан., чаго. Увасабленне якой-н. схільнасці, захаплення, заганы (уст.).
Д. нецярпення.
Д. разладу.
|| прым. дэ́манскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дэманало́гія, -і, ж.
У некаторых рэлігіях: вучэнне аб дэманах, злых духах.
|| прым. дэманалагі́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дэмані́чны, -ая, -ае.
1. Уласцівы дэману; каварны і злы.
Д. смех.
2. перан. Які адмаўляе прынятае ўсімі і адрозніваецца моцным, уладарным характарам.
Дэманічная натура.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дэманстрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак. і незак.
1. Прыняць (прымаць) удзел у масавым шэсці для выказвання сваіх поглядаў.
Д. па вуліцы горада.
2. каго-што. Паказаць (паказваць) наглядным спосабам.
Д. новы кінафільм.
|| зак. таксама прадэманстрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дэманстра́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
Удзельнік дэманстрацыі (у 2 знач.).
|| ж. дэманстра́нтка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дэманстра́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.
Асоба, якая дэманструе (у 2 знач.) што-н.
Д. машын на прамысловай выстаўцы.
|| прым. дэманстра́тарскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дэманстраты́ўны, -ая, -ае.
1. Які ўчыняецца з мэтай дэманстрацыі (у 5 знач.).
Дэманстратыўнае адмаўленне ад дзяжурства.
Дэманстратыўна (прысл.) пакінуць сход.
2. Які з’яўляецца тактычнай дэманстрацыяй (у 4 знач.) з мэтай заблытаць праціўніка.
Д. манеўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дэманстра́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.
1. Масавае шэсце для выказвання якіх-н. грамадска-палітычных настрояў.
Першамайская д.
2. Нагляднае азнаямленне з чым-н., публічны паказ.
Д. фільма.
3. Праяўленне, сведчанне чаго-н.
Д. патрыятызму.
4. Ваенная аперацыя, якая мае на мэце адцягнуць увагу праціўніка ад месца галоўнага ўдару.
5. Дзеянне, якое падкрэслена выказвае пратэст супраць чаго-н., нязгоду з чым-н.
Устроіць дэманстрацыю каму-н.
|| прым. дэманстрацы́йны, -ая, -ае (да 1, 2 і 5 знач.).
Дэманстрацыйныя табліцы.
Дэманстрацыйная зала.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дэмантава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е і дэманці́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны; зак. і незак., што.
Разабраць (разбіраць), зняць (знімаць) што-н., каб адрамантаваць або перамясціць на новае месца.
Д. электрастанцыю.
|| наз. дэманта́ж, -у́, м. Д. аўтаматычнай лініі.
|| прым. дэманта́жны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дэмаралізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., каго (што).
Вы́клікаць (выкліка́ць) дэмаралізацыю.
Д. праціўніка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)