БАРЫСФЕ́РА
(ад грэч. barys цяжкі + сфера),
унутраная частка зямнога шара, якая складаецца з ядра Зямлі і мантыі Зямлі. Часта пад барысферай разумеюць толькі ядро Зямлі. Гл. таксама Геасферы.
т. 2, с. 334
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
айкуме́на
(гр. oikumene = уся зямля, ад oikeo = насяляю)
тэрыторыя зямнога шара, населеная людзьмі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
антрапасфе́ра
(ад антрапа + сфера)
частка сацыясферы, якую складае сукупнасць усіх людзей зямнога шара.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
біягеасфе́ра
(ад бія- + геасфера)
абалонка зямнога шара, у якой сканцэнтравана жывое рэчыва планеты.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
шар, ‑а; мн. шары, ‑оў; м.
1. У матэматыцы — геаметрычнае цела, якое ўтворана вярчэннем круга вакол свайго дыяметра. Паверхня шара. Плошча шара. Радыус шара.
2. Прадмет, які мае такую форму. Більярдны шар. □ Каляровыя шары Пралятаюць угары, Як за птахам птах у вырай. А. Александровіч.
3. Уст. Прадмет такой формы для галасавання, а таксама сам голас за або супраць. Пытанне аб дапушчэнні Скарыны да экзаменаў было вырашана, па прапанове Мусаці, балатыроўкай шарамі. Алексютовіч. Вежа ўзяў шар першы. Памарудзіў і, схіліўшы сівую галаву, апусціў яго ў белую палову урны. Караткевіч.
•••
Зямны шар — планета Зямля.
Паветраны шар — а) сферычны аэрастат; б) дзіцячая цацка ў выглядзе абалонкі, напоўненай паветрам або газам, лягчэйшым за паветра.
Чорны шар — выбарчы шар, які азначае: «супраць абрання».
Пробны шар — а) (уст.) шар, які выпускаецца для выпрабавання ўмоў палёту; б) пра які‑н. учынак, прыём, пры дапамозе якога імкнуцца высветліць што‑н.
Хоць шаром пакаці гл. пакаціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кліматагра́фія
(ад клімат + -графія)
раздзел кліматалогіі, які апісвае кліматычныя ўмовы розных частак зямнога шара.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
айкуме́на
(гр. oikumene = уся зямля, ад oikeo = насяляю)
геагр. тэрыторыя зямнога шара, населеная людзьмі.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
анта́рктыка
(гр. antarktikos = які знаходзіцца насупраць поўначы)
паўднёвая палярная вобласць зямнога шара (параўн. Арктыка).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
фо́рма ж., в разн. знач. фо́рма;
у ~ме ша́ра — в фо́рме ша́ра;
ф. праўле́ння — фо́рма правле́ния;
ф. і змест — фо́рма и содержа́ние;
пара́дная ф. — пара́дная фо́рма;
раслі́нныя і жывёльныя ~мы аргані́змаў — расти́тельные и живо́тные фо́рмы органи́змов;
граматы́чныя ~мы — граммати́ческие фо́рмы;
○ неазнача́льная ф. дзеясло́ва — неопределённая фо́рма глаго́ла;
◊ па ўсёй ~ме — по всей фо́рме
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
крыясфе́ра
(ад крыя- + сфера)
абалонка зямнога шара, якая характарызуецца наяўнасцю лёду або магчымасцю яго існавання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)