Вярце́ль ’хвост’ (Заг.), рус. пск. верте́ль ’верць!’. Да вярцець (гл.). Экспрэсіўнае ўтварэнне з суф. Nomina acti ‑lʼь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
штэрт
(гал. staart = хвост, кароткі канат)
мар. тонкі кароткі канец троса.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ле́йцы, -аў, адз. ляйчы́на, -ы і лейчына́, -ы́, ж.
Рамяні, вяроўкі для кіравання коньмі ў запрэжцы.
Выпусціць л. (таксама перан.: аслабіць сілу ўлады над кім-н.). Трымаць л. ў руках (таксама перан.: мець у сваіх руках уладу, кіраўніцтва).
◊
Ляйчына (лейчына) пад хвост папала каму-н. — аб неўраўнаважаных, капрызных паводзінах (разм.).
|| прым. ле́йцавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
варано́к, ‑нка, м.
Від ластаўкі. У гарадской ластаўкі, варанка, хвост такой жа формы, як і ў беражанкі, а грудка, брушка і шыя зусім белыя. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прышы́ць сов.
1. (прикрепить) приши́ть; (крупными стежками — ещё) примета́ть, пристега́ть; (тачая — ещё) притача́ть; (пуговицы — ещё) присади́ть;
2. перен., разг. (впутать, ложно приписать) приши́ть;
◊ ~шы́й кабы́ле хвост — погов. прише́й кобы́ле хвост
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
АПАЛО́НІКІ,
лічынкі бясхвостых земнаводных. Развіваюцца з яйца. Жывуць у вадзе. У адрозненне ад дарослых асобін маюць прыкметы, уласцівыя рыбам (2—3 пары шчэлепаў, двухкамернае сэрца, доўгі хвост для перамяшчэння, органы прымацавання і бакавую лінію). Корм пераважна раслінны. Пасля 3—4 месяцаў развіцця гэтыя прыкметы знікаюць пры метамарфозе: сэрца робіцца трохкамерным, дыханне лёгачным, хвост знікае, вырастаюць заднія ногі і на сушу выходзіць маладое земнаводнае (напр., жабяня). Пажыва для рыб, птушак.
т. 1, с. 416
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
закальцава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; зак., каго.
Надзець мечанае кальцо на лапку птушкі, на хвост рыбы з мэтай вывучэння шляхоў іх перамяшчэння і пад.; акальцаваць (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падгіба́ць I несов. подгиба́ть; (ноги, хвост — ещё) поджима́ть, подбира́ть
падгіба́ць II сов., см. падагну́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыкры́ць, -ы́ю, -ы́еш, -ы́е; -ы́ты; зак.
1. каго-што. Закрыць, накрыць.
П. чыгунок накрыўкай.
2. каго-што. Абараніць дзеяннямі войск.
П. з аўтаматаў хвост калоны.
3. перан., што. Схаваць, не выявіць.
П. сваё хваляванне.
4. што. Ліквідаваць, закрыць (разм.).
П. ларок.
|| незак. прыкрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прыкры́цце, -я, н. (да 2 і 3 знач.) і прыкрыва́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
брахну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Аднакр. да брахаць. Убачыўшы гаспадара, Аза танютка брахнула. Караткевіч. Сабака гэтакай сустрэчы не чакаў. Брахнуў, падціснуў хвост і дзёру даў. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)