АРХІ́ПЕНКА Валерый Іванавіч
(н. 29.1.1942, пас. Фершампенуаз Чэлябінскай вобл., Расія),
фізік. Д-р фізіка-матэм. н. (1993). Скончыў БДУ (1964). З 1965 у Ін-це фізікі, з 1993 у Ін-це малекулярнай і ат. фізікі АН Беларусі. Навук. працы па фізіцы газавага разраду і ўзаемадзеяння эл.-магн. хваляў з плазмай, аптычным прыладабудаванні.
Тв.:
Экспериментальное исследование механизма абсолютной параметрической неустойчивости неоднородной плазмы (у сааўт.) // Журн. эксперим. и теор. физики. 1987. Т. 93, вып. 10.
т. 1, с. 526
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БО́ДНАР Іван Васілевіч
(н. 20.7.1940, с. Доўгае Закарпацкай вобл., Украіна),
бел. вучоны ў галіне фізікі і хіміі цвёрдага цела. Д-р хім. н. (1989), праф. (1991). Скончыў Ужгарадскі ун-т (1964). З 1969 у Ін-це фізікі цвёрдага цела і паўправаднікоў АН Беларусі, з 1983 у Бел. ун-це інфарматыкі і радыёэлектронікі. Навук. даследаванні па цвёрдых растворах шматкампанентных сістэм, вырошчванні монакрышталёў складаных паўправадніковых матэрыялаў і вывучэнні іх фіз.-хім. і цеплафіз. Уласцівасцяў.
т. 3, с. 203
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГРЫ́НЧЫК Мікалай Мікалаевіч
(н. 15.2.1950, в. Быцень Івацэвіцкага р-на Брэсцкай вобл.),
бел. вучоны ў галіне малекулярнай фізікі і цеплафізікі. Д-р фіз.-матэм. н. (1994). Сын М.Грынчыка. Скончыў БДУ (1972). З 1972 у Акад. навук. комплексе «Ін-т цепла- і масаабмену» Нац. АН Беларусі. Навук. працы па працэсах пераносу ў сітаватых асяроддзях, электралітах і мембранах з улікам фізікі паверхневых з’яў.
Тв.:
Процессы переноса в пористых средах, электролитах и мембранах. Мн., 1991.
т. 5, с. 484
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
рэфрактаме́трыя
(ад лац. refractus = пераломлены + -метрыя)
раздзел фізікі, які распрацоўвае метады вымярэння паказчыкаў пераламлення святла пры дапамозе рэфрактометра.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
склераме́трыя
(ад склера- + -метрыя)
раздзел фізікі, які займаецца вымярэннем цвёрдасці мінералаў, крышталёў і іншых матэрыялаў пры дапамозе склерометра.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тэрмадына́міка
(ад тэрма- + дынаміка)
раздзел фізікі, які вывучае законы цеплавога руху і яго ўплыў на фізічныя ўласцівасці цел.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
электраста́тыка
(ад электра- + статыка)
раздзел фізікі, які вывучае ўласцівасці электрычнасці, наэлектрызаваных цел у адносна нерухомым стане (параўн. электрадынаміка).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
адо́лець, -ею, -ееш, -ее; -ены; зак.
1. каго-што. Перамагчы ў барацьбе, асіліць.
А. ворага.
2. перан., што. Пераадолець якія-н. цяжкасці, перашкоды, справіцца з чым-н., перасіліць у сабе якія-н. пачуцці, жаданні; авалодаць чым-н., засвоіць і пад.
А. курс фізікі.
А. цяжкі экзамен.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., каго-што. Пра які-н. стан: цалкам ахапіць.
Клопаты адолелі яго.
4. каго-што. Дакучаючы, замучыць, пазбавіць спакою (разм.).
Машкара адолела, няма жыцця.
|| незак. адо́льваць, -аю, -аеш, -ае; наз. адо́льванне, -я, н.
|| наз. адо́ленне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
katedra
katedr|a
ж.
1. кафедра;
~a fizyki — кафедра фізікі;
mówić jak z ~y перан. гаварыць напышліва;
2. кафедральны сабор; катэдра
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
дазіме́трыя
(ад гр. dosis = порцыя + -метрыя)
галіна прыкладной ядзернай фізікі, што вывучае велічыню ўздзеяння радыеактыўных выпрамяненняў на розныя аб’екты.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)