маралі́ст
(фр. moraliste, ад лац. moralis = які датычыць звычаяў)
той, хто строга прытрымліваецца маральных правіл і павучае іншых, як сябе паводзіць.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
зако́ннік, ‑а, м.
Разм.
1. Знаўца законаў (у 1 знач.); заканазнавец. Усе цельшынскія законнікі і законніцы сышліся тут і горача судзілі погляды супраціўнага стану. Колас.
2. Той, хто строга прытрымліваецца закона. — Па закону ноччу не прыходзяць. — Законнік, — прамовіў раздражнёна Віктар. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за́паведзь, ‑і, ж.
1. Рэлігійна-маральнае прадпісанне, павучанне. Біблейская запаведзь.
2. перан. Строга абавязковае правіла паводзін, неадменнае патрабаванне. Калгасы Ліпскага сельсавета стараліся раней тэрміну выканаць свае абавязкі перад дзяржавай. Гэта ўжо даўно ўвайшло ў святы звычай, у непахісную калгасную запаведзь. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падку́рчыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што.
Сагнуўшы або падагнуўшы, прыціснуць. да сябе, пад сябе (пра часткі цела). Ігнась падкурчыў ногі і схаваўся пад халацік. Мурашка. Певень, праходзячы каля прызбы, спыніўся, падкурчыў адну нагу і строга зірнуў на беднага Чы-Ліна. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фіць, выкл.
Разм. Ужываецца ў значэнні: хутка пайсці, знікнуць і пад. — Ану, маляўкі, фіць адсюль! — строга сказаў.. [Жорка]. Смагул і Мікешка не сталі чакаць, пакуль іх папросяць яшчэ раз. Беразняк. / у знач. вык. Юстына тут жа фіць з кухні ў пярэднюю. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыме́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Прыладзіцца, намерыцца зрабіць што‑н. Ля адчыненага акенца Міхась яшчэ раз прымерыўся і нарэшце выняў з кішэні гранату. Якімовіч. Вось праціўнікі яшчэ раз прымерыліся, папрасілі локці, каб былі строга на адной лініі, пераглянуліся, і барацьба пачалася. Шыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГІД у астраноміі, дапаможная візуальная аптычная труба. Замацаваны на тэлескопе так, што аптычныя восі яго і тэлескопа строга паралельныя. Выкарыстоўваецца пры фатаграфаванні нябесных свяціл — для перамяшчэння трубы тэлескопа ці інш. астр. прылады згодна з сутачным вярчэннем нябеснай сферы. Фотагіды аўтаматычна ўтрымліваюць відарыс нябеснага цела на фіксаваным месцы фотапласцінкі.
т. 5, с. 220
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
surowo
I
сурова, строга;
”palenie surowo wzbronione” — «не курыць!»
II
: na surowo — у сырым выглядзе
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
абра́д, ‑у, М ‑дзе, м.
Сукупнасць строга акрэсленых дзеянняў, якімі суправаджаецца выкананне рэлігійных рытуалаў або бытавых традыцый. Царкоўны абрад. Абрад вяселля. □ [Бабручыха].. кожную справу ў сваёй гаспадарцы пачынала малітвай з трэбніка. Былі ў ім розныя «чыны», інакш — абрады, і малітвы. Брыль. [Борух] хадзіў на блізкае возера на абрад «Святога амавення». Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кааксія́льны
(ад ка- + лац. axis = вось)
сувосевы;
к. кабель — двухправодны кабель, у якога адзін провад ідзе строга па восі кабелю, а другі аплятае ізаляцыю цэнтральнага правадніка.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)