разбраха́цца, ‑брашуся, ‑брэшашся, ‑брэшацца; зак.

Разм. Пачаць доўга і моцна брахаць. Як разбрахаліся сабакі, з хаты да аконнай шыбы прыліп нейчы твар. Галавач. // Дапускаць лаянку, ужываць грубыя словы. Разбрахаўся хлопец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эхінако́к, ‑а, м.

Стужкавы гліст, які паразітуе ў кішэчніку сабакі і некаторых іншых жывёл. // Лічынка, зародак гэтага гліста, якія сустракаюцца ў розных органах чалавека і жывёл і выклікаюць цяжкія захворванні.

[Ад грэч. echínos — вожык і kókkos — зерне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Муру́гі ’масць паляўнічага сабакі’ (Інстр. II), ст.-бел. мургъ ’парода сабакі’, якое, паводле Булыкі (Лекс. запазыч., 143), запазычана са ст.-польск. murga, яно ў суч. польск. мове азначае ’назва сабакі’, ’вол любой масці’, ’некультурны чалавек’. Параўн., аднак, укр. мору́гий, муру́гий ’рыжы або цёмна-шэры з цёмнымі палосамі’, муру́га ’шэра-белы вол з больш цёмнымі палосамі’, рус. муругий ’паласаты, з плямамі’, якія ўзыходзяць да прасл. morǫgъ (польск. morąg ’цёмная паласа ў жывёл’, moręgi ’чорны з чырвоным’, славен. maróga ’пляма, паласа’) — усе суадносяцца з мара́ць ’пэцкаць’ (Фасмер, 3, 14). Сюды яшчэ чэш. merhy ’ра́гі — ’палосы на запацелых войнах’, merhovati ’рабіць паласатым’ (Махэк₂, 360).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Квяк-квяк 1 — пра гукі ў час прымання ежы (Нар. лекс.).

◎ Квяк-квяк 2 — пра брэх сабакі (Нар. лекс.). Гукапераймальнае.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

псо́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які адносіцца да пароды хартоў з доўгай пакручастай поўсцю. Псовы хорт.

2. у знач. наз. псо́выя, ‑ых. Сямейства млекакормячых, да якога адносяцца сабакі, ваўкі, лісіцы і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чака́льны, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з чаканнем; які выражае чаканне; насцярожаны. Чакальная тактыка. Чакальная поза. □ Клопікаў .. глядзеў на Вейса тым чакальным і лагодным позіркам, якім глядзяць на гаспадара добрыя спраўныя сабакі. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

віск м., ві́скат м. (разм.) Gekréisch(e) n -(e)s; Gewínsel n -s (сабакі); Geschréi n -(e)s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

пазы́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. што і чаго каму. Даць у доўг.

П. каму-н. грошы або грошай.

2. што і чаго ў каго. Узяць у доўг.

П. у каго-н. грошы (грошай).

◊

У сабакі вачэй пазычыць або пазычыўшы (разм., неадабр.) — страціць сумленне, пачуццё сораму.

|| незак. пазыча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

◊

Не пазычаць чаго — ёсць, хапае.

Гэтаму чалавеку розуму не пазычаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уссе́сці, усся́ду, усся́дзеш, усся́дзе; уссе́ў, уссе́ла; усся́дзь; зак., на каго-што (разм.)

1. Наваліцца ўсім сваім цяжарам.

Двое ўсселі на аднаго.

2. Сесці куды-н. у вялікай колькасці.

Мурашкі ўсселі на ногі.

3. перан. З лютасцю напасці.

Глядзі, уссядуць сабакі — не абаронішся.

4. Неўзлюбіўшы каго-н. ці раззлаваўшыся на каго-н., пачаць папракаць, чапляцца.

Усселі на чалавека і не даюць яму жыцця.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Пся́рня ’асобнае памяшканне для сабак’; ’сабакі, мноства сабак’ (Нас., Байк. і Некр.; мсцісл., З нар. сл.; ТСБМ, ТС). З польск. psiarnia ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)