містыцы́зм
(фр. mysticisme, ад гр. mystes = які ведае таінства)
рэлігійна-ідэалістычны светапогляд, заснаваны на містыцы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
антрапасо́фія
(ад антрапа + -софія)
разнавіднасць тэасофіі, рэлігійна-містычнае вучэнне, якое ставіць на месца бога абагаўлёнага чалавека.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
антрапацэнтры́зм
(ад антрапа- + цэнтр)
рэлігійна-ідэалістычны погляд, паводле якога чалавек з’яўляецца цэнтрам і канчатковай мэтай сусвету.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
панентэ́ізм
(ад пан- + гр. en -у + theos = бог)
рэлігійна-філасофскае вучэнне, паводле якога свет існуе ў богу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
панісламі́зм
(ад пан- + іслам)
рэлігійна-палітычная дактрына, якая прапаведуе аб’яднанне ў адну дзяржаву ўсіх народаў, што вызнаюць іслам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пе́кла, -а, н.
1. Паводле рэлігійна-містычных уяўленняў — месца, дзе церпяць вечныя пакуты душы памерлых грэшнікаў.
У чорта ў пекле.
Лезці раней за бацьку ў пекла (прымаўка: паспешліва і недарэчна ўмешвацца ў чые-н. справы, апярэджваючы каго-, што-н.; разм., іран.)
2. Моцная гарачыня, спёка (разм.).
Не сядзі на самым пекле.
Трапіць у самае п. (перан.: у гарачае месца бою, у разгар злосных спрэчак і пад.).
3. перан. Пра нясцерпныя ўмовы жыцця, іншыя ўмовы, стан.
П. вайны.
Душэўнае п.
|| прым. пяке́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каза́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. казаць (у 1 знач.). [Унук] перабівае ціхую стройную плынь казання і слухання. Гарэцкі. // Размовы, гутарка. — Крычым мы таму, што казаць не ўмеем. Казанне наша мала дапамагае, дык мы крычым. Галавач.
2. Прамова рэлігійна-павучальнага характару; пропаведзь. У нядзелю ў царкве гарачае казанне казаў бацюшка. Скрыган. Некалькі вечароў прысвяціў ксёндз Пацейкоўскі, каб улажыць казанне на першае набажэнства. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
галіка́нства
(ад лац. gallicanus = гальскі)
рэлігійна-палітычны рух, прыхільнікі якога дабіваліся аўтаноміі французскай каталіцкай царквы ад папства (13—18 ст.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
метэмпсіхо́з
(гр. metempsychosis = перасяленне душ)
рэлігійна-містычнае вучэнне аб перасяленні душы памерлага ў немаўля або жывёліну ці нават у камень.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АМФІКТЫЯНІ́Я
(грэч. Amphiktionia),
рэлігійна-паліт. саюз плямёнаў і гарадоў у Стараж. Грэцыі, які меў агульныя свяцілішчы, казну, правілы вядзення вайны і інш. Ёсць звесткі пра амфіктыянію пры свяцілішчах Апалона: у Дэльфах, на в-ве Дэлас; пры свяцілішчах Пасейдона: на в-ве Калаўрыя, у Беотыі і інш. Найб. звестак захавалася пра дэльфійска-пілейскую амфіктыянію, куды ўваходзіла 12 абшчын. Амфіктыяніі страцілі значэнне пасля заваявання Грэцыі рымлянамі (146 да н.э.).
т. 1, с. 328
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)