універсітэ́т, -а, М -тэ́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Вышэйшая навучальная і навуковая ўстанова з рознымі прыродазнаўча-матэматычнымі і гуманітарнымі аддзяленнямі (факультэтамі).
Беларускі дзяржаўны ў.
2. Назва навучальных устаноў па павышэнні навукова-палітычных ведаў, адукацыі ў якой-н. галіне.
Вячэрні ў.
У. культуры.
|| прым. універсітэ́цкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кіру́нак, -нку, мн. -нкі, -нкаў, м.
1. Узяты напрамак куды-н.
Эшалон узяў к. на ўсход.
2. перан., чаго або які. Шлях развіцця, накіраванасць якога-н. дзеяння, з’явы і пад.
К. ваеннай палітыкі.
Гаворка ішла ў розных кірунках.
3. Грамадская, навуковая, літаратурная і пад. плынь; групоўка, школа.
Літаратурныя кірункі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
арганіза́цыя ж., в разн. знач. организа́ция;
навуко́вая а. пра́цы — нау́чная организа́ция труда́;
а. наро́днай гаспада́ркі — организа́ция наро́дного хозя́йства;
грама́дскія ~цыі — обще́ственные организа́ции
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тракта́т ’навуковая праца па пэўнай праблеме’, ’міжнародны дагавор, пагадненне’ (ТСБМ), ст.-бел. трактатъ ’дагавор’, ’сярэдневяковы навуковы твор’, трактаты ’перагаворы’ (1567 г.) — са ст.-польск. traktat ’дагавор’, ’трактат’ (Булыка, Лекс. запазыч., 188), якія з лац. tractātus = tractātio ’абмеркаванне, разгляд, трактоўка’, ’абыходжанне з нечым’ (Фасмер, 4, 93; Брукнер, 574; Голуб-Ліер, 486; ЕСУМ, 5, 616).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
капіта́льны в разн. знач. капита́льный;
~ная навуко́вая пра́ца — капита́льный нау́чный труд;
○ ~ная сцяна́ — капита́льная стена́;
~ныя ўклада́нні — капита́льные вложе́ния;
к. рамо́нт — капита́льный ремо́нт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дысерта́цыя
(лац. dissertatio = разважанне, даследаванне)
навуковая праца, якая публічна абараняецца аўтарам для атрымання вучонай ступені.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
экспрэ́с-інфарма́цыя
(ад экспрэс + інфармацыя)
навуковая або навукова-тэхнічная інфармацыя, якая аператыўна публікуецца ў друку.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сфе́ра, -ы, мн. -ы, сфер, ж.
1. Вобласць, межы распаўсюджання чаго-н.
С. вытворчасці.
С. абслугоўвання.
2. Грамадскае акружэнне, асяроддзе.
Навуковая с.
Вышэйшыя сферы (пра кіруючыя, арыстакратычныя колы грамадства).
3. Замкнутая паверхня, усе пункты якой аднолькава аддалены ад цэнтра; паверхня і ўнутраная прастора шара (спец.).
|| прым. сферы́чны, -ая, -ае (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бані́стыка
(фр. bonistique)
дапаможная навуковая дысцыпліна, якая вывучае папяровыя грашовыя знакі і боны як гістарычныя дакументы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кампіля́цыя, ‑і, ж.
1. Праца (звычайна навуковая), якая асноўваецца на выкарыстанні ўжо вядомых прац і вынікаў, без самастойнага даследавання і вывадаў. Бяздарная кампіляцыя.
2. Састаўленне такіх работ; кампіляванне. — Адмоўцеся ад пампезнасці, кампіляцыі і тады, калі ласка, разлічвайце на маю падтрымку на архітэктурным савеце. Карпаў.
[Ад лац. compilatio — крадзеж, аграбленне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)