дожа́ривать несов.

1. (жарить до полной готовности — о еде) дапяка́ць; (о мясе) дасма́жваць; (о сале) дасква́рваць; (о кофе, семечках и т. п.) дапра́жваць, дапрэ́жваць;

2. (дожигать) дапа́льваць, дапяка́ць; см. жа́рить;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жа́рить несов.

1. (готовить для еды) пячы́; (мясо) сма́жыць; (сало) сква́рыць; (кофе, семечки и т. п.) пра́жыць, прэ́гчы;

2. (жечь, палить) палі́ць, пячы́;

3. (азартно что-л. делать) прост. жа́рыць; смалі́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

недожа́ривать несов.

1. (жарить не до полной готовности — о еде) недапяка́ць; (о мясе) недасма́жваць; (о сале) недасква́рваць; (о кофе, семечках и т. п.) недапра́жваць, недапрэ́жваць;

2. (недожигать) недапа́льваць, недапяка́ць; см. дожа́ривать, жа́рить;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пережа́риваться

1. (поджариваться слишком сильно) перапяка́цца; (о мясе) перасма́жвацца; (о сале) перасква́рвацца; (о кофе, семечках и т. п.) перапра́жвацца;

2. (на солнце) разг. перапяка́цца;

3. страд. перапяка́цца; перасма́жвацца; перасква́рвацца; перапра́жвацца; см. пережа́ривать;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нажа́ривать несов.

1. (наготавливать для еды) напяка́ць; (мяса) насма́жваць; (сала) насква́рваць; (кофе, семечек и т. п.) напра́жваць, напрэ́жваць;

2. (накаливать) разг. напа́льваць, напяка́ць; (нагревать) награва́ць;

3. (делать что-л. энергично, увлечённо, бить) прост. жа́рыць, нажа́рваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пить несов., в разн. знач. піць;

пить ко́фе піць ка́ву;

пить за что-л., за кого́-л. піць за што-не́будзь, за каго́-не́будзь;

◊

пить го́рькую (мёртвую) піць без про́сыпу (запо́ем);

как пить дать як піць даць;

пить (на) брудерша́фт піць (на) брударша́фт;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дрэ́ва, ‑а; Р мн. дрэў; н.

1. Шматгадовая расліна з цвёрдым ствалом і галінамі, якія ўтвараюць крону. Хвойныя дрэвы. Пладовыя дрэвы. □ Навокал, пад дрэвамі, у траве, стаяць чырвоныя, прыгожыя мухаморы. Брыль. Верхавіны гэтых дрэў былі такія пышныя, што спляталіся галлём угары і ўтваралі зялёны тунель. Чарнышэвіч.

2. толькі адз. Матэрыял з такой расліны, які ідзе на будаўніцтва, розныя вырабы; драўніна. Я вырэзваў з дрэва пеналы, скрыначкі, накрываў іх лакам, пасля чаго наводзіў прыгажосць разьбой. Бядуля.

•••

Гваздзіковае дрэва — вечназялёнае трапічнае дрэва сямейства міртавых, высушаныя кветкі якога ідуць на выраб гваздзікі.

Жалезнае дрэва — тое, што і бакаут.

Камфорнае дрэва — вечназялёнае дрэва сямейства лаўровых, з якога атрымліваюць камфорны алей.

Кафейнае дрэва — тое, што і кофе (у 1 знач.).

Коркавае дрэва — дрэва сямейства рутавых, якое дае корак прамысловага значэння.

Радаслоўнае дрэва — схема ў выглядзе дрэва, якая паказвае разгалінаванне роду, сям’і.

Ражковае дрэва — трапічнае дрэва сямейства цэзальпініевых з буйнымі ядомымі карычневымі пладамі ў форме ражка, струка.

Чорнае дрэва — драўніна некаторых парод трапічных дрэў цёмнага колеру, якая ідзе на выраб мэблі і пад.

Чырвонае дрэва — драўніна некаторых трапічных парод дрэў чырвонага або карычневага колеру, якая ідзе на выраб мэблі і пад.

Тутавае дрэва — тое, што і шаўкоўніца.

За дрэвамі не бачыць лесу гл. бачыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

и́ли союз

1. ці, або́, альбо́;

вам ча́ю и́ли ко́фе? вам ча́ю ці ка́вы?;

за́втра и́ли по́слезавтра за́ўтра або́ (ці, альбо́) пасляза́ўтра;

на дне рек, море́й и́ли озёр на дне рэк, мо́раў або́ (ці, альбо́) азёр;

аэропла́н, и́ли самолёт аэрапла́н, або́ (ці, альбо́) самалёт;

2. (разве) ці, хі́ба;

и́ли ты не слыха́л об э́том? ці (хі́ба) ты не чуў пра гэ́та?

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чо́рны

1. в разн. знач. чёрный;

~ная фа́рба — чёрная кра́ска;

~ныя во́чы — чёрные глаза́;

ч. хлеб — чёрный хлеб;

ч. ход — чёрный ход;

~ная рабо́та — чёрная рабо́та;

~ная металу́ргія — чёрная металлу́ргия;

ч. дзень — чёрный день;

ч. папа́р — с.-х. чёрный пар;

ч. лес — чёрный лес;

ч. бу́сел — чёрный а́ист;

2. (о лошади) вороно́й;

3. прост. гря́зный;

~ная падло́га — гря́зный пол;

4. перен. чёрный, мра́чный, тяжёлый;

~ная падазро́насць — чёрное подозре́ние;

~ныя ду́мкі — чёрные (мра́чные) мы́сли;

5. перен. чёрный, престу́пный, злой;

~ныя сі́лы рэа́кцыі — чёрные си́лы реа́кции;

~ныя заме́ры — чёрные за́мыслы;

○ ~нае дрэ́ва — чёрное де́рево;

~ная до́шка — чёрная доска́;

~ная бі́ржа — чёрная би́ржа;

~ная ра́са — чёрная ра́са;

~ная ікра́ — чёрная икра́;

~ныя мета́лы — чёрные мета́ллы;

ч. ко́фе — чёрный ко́фе;

~ная ма́гія — чёрная ма́гия;

ч. шар — чёрный шар;

◊ ~ная гадзі́на — чёрный день;

на ч. дзень — на чёрный день;

ч. ры́нак — чёрный ры́нок;

~ным па бе́лым (напі́сана) — чёрным по бе́лому (напи́сано);

рабі́ць як ч. вол — рабо́тать как вол;

трыма́ць у ~ным це́ле — держа́ть в чёрном те́ле;

~ная косць (ко́стка) — чёрная кость;

~ная няўдзя́чнасць — чёрная неблагода́рность;

з ~нага хо́ду — с чёрного хо́да;

~ная ко́шка прабе́гла памі́ж і́мі — чёрная ко́шка пробежа́ла ме́жду ни́ми;

ні ~нага ні бе́лага — ни да ни нет;

~ная ко́шка перабе́гла даро́гу — чёрная ко́шка перебежа́ла доро́гу

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

brénnen

*

1.

vt

1) палі́ць, абпа́льваць

die Schuld brennt sein Gewíssen — віна́ му́чыць яго́ (сумле́нне)

2) падсма́жваць (каву, кофе)

3) завіва́ць (валасы)

2.vi гарэ́ць; пала́ць

líchterloh ~ — пала́ць, быць ахо́пленым по́лымем

2) пячл (пра сонца, крапіву і г.д.)

3) (vor D) перан. гарэ́ць (жаданнем і г.д.)

er brennt daráuf, es zu tun* — ён гары́ць жада́ннем зрабі́ць гэ́та

3.

vimp

es brennt! — пажа́р!, гары́м!

es brennt ihm auf der Zúnge — у яго́ язы́к свярбі́ць (нешта паведаміць)

wo brennt's denn? — што за спе́шка?

◊ was dich nicht brennt, das bláse nicht — ≅ не лезь не ў свае́ спра́вы

4.

(sich) апячы́ся

sich an etw. (D) ~ — перан. апячы́ся на чым-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)