рэйс м.

1. аўта., марск. Fahrt f -, -en;

далёкі рэйс Férnfahrt f -;

рабі́ць рэйсы verkéhren vi (s);

2. ав. Flug m -(e)s, Flüge;

спецыя́льны рэйс Sónderflug m;

зваро́тны рэйс Rückflug m

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Заске́міцца ’зажмурыцца’ (Сл. паўн.-зах.). Зваротны да *заскеміць варыянт да зашчаміць (гл. шчаміць). Семантычна сувязь празрыстая: ’заціснуць’. Захаванне е пад націскам можа тлумачыцца тым, што е < *ě, тады ск захавалася, паводле гіпотэзы Якабсона (IJSLP, 1/2, 270), перад *oi > *ě. З тым жа коранем, відаць, аскома (гл.). Фасмер, 4, 502; Праабражэнскі, 1, 662–663. У і.-е прадстаўлены розныя ступені чаргавання галоснага і розныя зычныя падаўжэнні кораня *skē̆i‑ ’рэзаць, дзяліць’. Покарны, 1, 919–922. Параўн. аскепак.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

а́драс м., в разн. знач. а́дрес;

даць недакла́дны а. — дать нето́чный а́дрес;

віншава́льны а. — поздрави́тельный а́дрес;

звярта́цца не па ~се — обраща́ться не по а́дресу;

○ зваро́тны а. — обра́тный а́дрес;

◊ у а. (каго) сказа́ць — в а́дрес (кого) сказа́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Rückgang

m -(e)s, -gänge

1) зваро́тны ход, вярта́нне

2) заняпа́д, зніжэ́нне, змяншэ́нне, скарачэ́нне;

~ der Produktión скарачэ́нне вытво́рчасці

3) камп. адме́на (каманды)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Тон 1 ’гук пэўнай вышыні’, ’характар гучання’, ’стыль паводзін’, ’колер, афарбоўка’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). З заходнееўрапейскіх моў, дзе ням. Ton, франц. ton, англ. tone, якія паходзяць ад лац. tonus ’тон, гук’ < грэч. τόνος ’тон, лад; націск’ (Фасмер, 4, 76; Брукнер, 573; Голуб-Ліер, 484; ЕСУМ, 5, 596).

Тон 2 ’вір, затон’ (ТС): як у тон утанула ’прапала’ (калінк., Арх. ГУ; ТС), сюды ж то́на ’адзін заход пры лоўлі рыбы сеткай’ (Мат. Гом.). Зваротны дэрыват ад тануць (гл.) з наступнай канкрэтызацыяй значэння, гл. тонь 1, тоня.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

раздыхну́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ле́гчы, ля́гу, ля́жаш, ля́жа; ля́жам, ля́жаце, ля́гуць; лёг, лягла́ і ле́гла, лягло́ і ле́гла; ляж; зак.

1. Прыняць ляжачае становішча.

Л. на спіну.

2. Размясціцца спаць, адпачываць.

Л. на сене.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Апусціцца на якую-н. паверхню, пакрыць сабою што-н.

Снег лёг белай коўдрай.

4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан., на каго-што. Распаўсюдзіцца на каго-н., што-н., стаць чыім-н. абавязкам.

Адказнасць ляжа на прысутных.

На яго плечы лягла гаспадарка.

5. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Пралегчы, распасцерціся, працягнуцца.

Рэйкі ляглі доўгімі лініямі.

6. Пра самалёты, судны: прыняць якое-н. становішча, узяць які-н. напрамак.

Л. на зваротны курс.

○

Легчы ў (на) дрэйф — расставіць парусы так, каб судна заставалася прыблізна на адным месцы.

◊

Легчы касцьмі — загінуць у баі, памерці.

|| незак. лажы́цца, лажу́ся, лажы́шся, лажы́цца; лажы́мся, лажыце́ся, лажа́цца (да 1, 2, 4 і 6 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

wsteczny

wsteczn|y

1. пагард. рэакцыйны, кансерватыўны;

~e poglądy — рэакцыйныя погляды;

2. рэгрэсіўны; зваротны; накіраваны назад;

~y bieg — задні ход;

lusterko ~e — люстэрка задняга агляду

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

прадзе́йкацца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Прошлы час
м. - -
ж. -
н. прадзе́йкалася

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

zaimek

м. грам. займеннік;

zaimek osobowy — асабовы займеннік;

zaimek dzierżawczy — прыналежны займеннік;

zaimek wskazujący — указальны займеннік;

zaimek względny — адносны займеннік;

zaimek pytajny — пытальны займеннік;

zaimek zwrotny — зваротны займеннік

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)