папаганя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што.

Разм. Ганяць доўга, неаднаразова. [Старшыня:] — Ну і папаганяў я самагоншчыкаў — ног пад сабою не чую. «Вожык». [Кастусь] рэчку ведае на сто вёрст у адзін і ў другі бок. Ды і плытоў папаганяў — дай божа. Б. Стральцоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дада́ць, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́й; -да́дзены; зак.

1. каго-што і чаго. Даць, зрабіць, сказаць і пад. ў дадатак да чаго-н.

Астатнія грошы дадам заўтра.

2. што да чаго. Сказаць або напісаць у дадатак да чаго-н.

Да сказанага нечага д.

3. што да чаго. Прыкласці, далучыць.

Да заявы д. медыцынскае заключэнне.

4. што да чаго. Скласці лікі.

Да пяці д. чатыры.

|| незак. дадава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць.

|| наз. дадава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

чу́ты в разн. знач. слы́шанный; см. чуць I 1;

◊ дай бог чу́тае ба́чыць — погов. твои́ бы слова́ да бо́гу в у́ши

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

trace​1 [treɪs] n.

1. след;

without trace бяссле́дна;

lose trace of smb. згубі́ць су́вязь з кім-н.

2. невялі́кая ко́лькасць;

Give me a trace more salt. Дай мне яшчэ крыху солі.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

разгрузі́цца, ‑гружуся, ‑грузішся, ‑грузіцца; зак.

1. Вызваліцца ад грузу. — З машынай я, — прысеў на край крэсла Міхась. — Разгрузіўся. Дай думаю, зайду, можа груз у наш бок знойдзецца. Чаго паражняком вяртацца. Б. Стральцоў.

2. перан. Разм. Вызваліцца ад часткі работы, ад дадатковай нагрузкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ха́лепа, ‑ы, ж.

Разм. Надвор’е са снегам і дажджом; мокры снег. Мінула восеньская халепа, падшэрхла, пабралася ў груды гразь. Місько. Халепа страшная была, секла, ды яшчэ з ветрам. Дубоўка. [Старая:] — Ды і дарогу пазамятала. Такая ж ноччу халепа была, не дай божа... Кандрусевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ятага́н, ‑а, м.

Сякучая і колючая халодная зброя з выгнутым лязом, распаўсюджаная ў народаў Блізкага і Сярэдняга Усходу. Сталь ятагана блішчала ў зараслях. Самуйлёнак. Дай памаўчаць перад памяццю верных сыноў, Што ненавідзелі больш усяго на зямлі Бляск ятаганаў злавесны ды свіст бізуноў. Гілевіч.

[Тур. yatagăn.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

him

[hɪm]

pron.

уско́сны склон ад he; яго́; яму́; ім

Take him home — Завядзі́ яго́ дамо́ў

Give it to him — Дай гэ́та яму́

with him — зь ім

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

бог, -а, мн. багі́, -о́ў, м.

1. Паводле рэлігійных уяўленняў — вярхоўная ўсемагутная істота, якая стварыла свет і кіруе ім.

Старажытнарымскія багі.

2. (з вялікай літары). У хрысціянстве: трыадзінае бажаство, творца і ўсеагульны сусветны пачатак — Бог Айцец, Бог Сын і Бог Дух Святы.

3. перан. Выдатны спецыяліст у якой-н. справе.

Б. электразваркі.

◊

Божа збаў (разм.) — ні ў якім разе, ні пры якіх абставінах.

Дай (не дай) бог (божа; разм.) — пра пажаданні чаго-н.

Крый бог (разм.) — ужыв. як засцярога ад чаго-н., як забарона рабіць што-н. небяспечнае.

Напрамілы бог (разм.) — што ёсць сілы, вельмі прасіць аб чым-н.

Няхай бог крые (мілуе, ратуе, бароніць) (разм.) — ужыв. як пажаданне пазбаўлення ад чаго-н. непрыемнага.

Памагай бог (разм.) — пажаданне поспеху, удачы ў працы, добрай справе.

Як бог дасць (разм.) — як прыйдзецца.

Як у бога за пазухай (разм.) — без асаблівага клопату, пры поўным забеспячэнні.

|| прым. бо́жы, -ая, -ае і бо́жы, -ая, -ае, бо́скі, -ая, -ае і бо́скі, -ая, -ае.

Боскае стварэнне.

◊

Божая кароўка — жучок чырвонай або жоўтай афарбоўкі з чорнымі кропкамі.

Кожны божы дзень — штодзённа.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ра́кам, прысл.

Стаўшы на ногі і рукі. І толькі самае малое не зважала ні на што, поўзала сабе ракам сярод хаты па земляным доле. Лобан. Халуста, каб не тыцнуцца тварам аб зямлю, стаў ракам, нават прапоўз крыху такім манерам, тады разагнуўся і дай бог ногі! Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)