но́вость навіна́, -ны́ ж.;

но́вости в нау́ке наві́ны ў наву́цы;

но́вость сезо́на навіна́ сезо́ну;

после́дние но́вости апо́шнія наві́ны;

э́то что ещё за но́вости? гэ́та што яшчэ́ за вы́думкі?, гэ́та што яшчэ́ за наві́ны?;

вот но́вости! вось вы́думкі!, вось но́вая спра́ва!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гэ́так нареч. так, э́так, э́дак;

даўно́ б г. — давно́ бы так (э́так, э́дак);

і г. дале́й — (сокращённо і г.д. —) и так да́лее (сокращённо и т.д.);

і так і г. — и так и э́так;

дык ты г.! — так ты так!, так вот ты как!

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сказ м.

1. грам. предложе́ние ср.;

гало́ўны с. — гла́вное предложе́ние;

дада́ны с. — прида́точное предложе́ние;

развіты́ с. — распространённое предложе́ние;

недастатко́вы с. — недоста́точное предложе́ние;

гало́ўныя чле́ны ~за — гла́вные чле́ны предложе́ния;

2. фольк., лит. сказ;

◊ вось табе́ і ўвесь с. — вот тебе́ и весь сказ

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прасадзі́ць, ‑саджу, ‑садзіш, ‑садзіць; зак., што.

1. Садзіць некаторы час.

2. Разм. Марна зрасходаваць, патраціць. Прасадзіць грошы. □ [Ярошка:] Будзеш збіраць-збіраць, капіць-капіць, а потым прасадзіш усё за адзін раз у марным месцы. Дамашэвіч. // Прагуляць (у якой‑н. гульні). — Вот угадае паставіць, — здзівіўся банкір, адлічваючы тры рублі. — Я ж табе чатыры прасадзіў. Колас.

3. Разм. Прабіць, пракалоць, праткнуць. Прасадзіць нагу. □ Выжлятнік .. стаў дзічыцца, палохацца дрэў, што, здавалася, нагінаюць увачавідкі дзіды, каб праткнуць — прасадзіць яму навылёт нутро. Пташнікаў. На нагах — лапці, сплеценыя спецыяльна для рыбалкі, каб не прасадзіць пад вадою нагу аб якую патырчаку. Місько.

4. Прасунуць што‑н. праз што‑н. Хлопчык прасадзіў руку між дротам і шкрабануў па шыбе. Кулакоўскі. Свіння, не бачачы ратунку, рынулася ў плот, каб выскачыць у свой агарод, але плот быў моцны, і яна, прасадзіўшы галаву, ніяк не магла выцягнуць другой палавіны. Чарот.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

яно́

1. род., вин. яго́, дат. яму́, твор., предл. ім; мн. яны́; мест. личн., ср. оно́; см. ён;

2. частица, разг. оно́;

я. і лепш — оно́ и лу́чше;

◊ вось я. што! — вот оно́ что!;

вунь я. што! — вон оно́ что!;

я. і віда́ць — оно́ и ви́дно

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дзі́ва I ср. (то, что вызывает удивление) чу́до, ди́во, дико́вина ж.; дико́винка ж.; не́видаль ж.;

вось гэ́та дык дз.! — вот так чу́до (ди́во, дико́вина, дико́винка)!;

паду́маеш, дз. тако́е! — ирон. поду́маешь, не́видаль кака́я!;

2. в знач. сказ. ди́во, удиви́тельно, стра́нно;

не дз., што ён не прыйшо́ў — не ди́во (не удиви́тельно), что он не пришёл;

◊ на дз. — на ди́во, на удивле́ние;

дз. што! — ещё бы!;

гэ́та не дз. — э́то не удиви́тельно;

што за дз.! — ничего́ удиви́тельного; что за не́видаль!;

дз. дзі́ўнае — ди́во ди́вное; чудеса́ да и то́лько!;

про́ста дз.! — про́сто чу́до!;

дзі́ву да́цца — диву да́ться;

вось дз.! — вот не́видаль!

дзі́ва II ж., театр., уст. ди́ва

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

узле́зці, ‑зу, ‑зеш, ‑зе; пр. узлез, ‑ла; заг. узлезь; зак., на што.

1. Залезці, узабрацца на што‑н. высокае, на верх, на паверхню чаго‑н. Узлезці на тэлеграфны слуп. Узлезці на рыштаванні. Узлезці на самы верх. □ Рыгор спрытна схапіў рэчы і ўзлез на заднюю пляцоўку задняга вагона. Гартны. Вязень узлез на столік, што стаяў пад акенцам, узяўся рукамі за краты, упёрся ў іх галавой і, прагна глядзеў на турэмны двор. Таўлай. // перан. Падняцца ўверх (па службе і пад.). А хацеў лічыцца Ён [Цярэшка] тузом у трэсце. Як жа падлаўчыцца — На пасаду узлезці. Гілевіч.

2. Разм. Надзецца, налезці (пра адзенне, абутак). Вот узлез на нагу. □ Прымяраю, ці ўзлезе на плечы Ватоўка, кашуля. Куляшоў.

3. Разм. Наступіць на што‑н. Андрэй не ведаў, куды падзецца ад сораму. Ён баяўся сустрэцца позіркам з Зояй, а тут па табе — на нагу ўзлез. Хадановіч.

4. Разм. Ступіць, уз’ехаць куды‑н. [Грасыльда:] — Вясна сёлета была халодная, дажджы. На поле не ўзлезеш. А сеяць — сёй. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

здо́рава

1. в знач. сказ. (полезно для здоровья) здо́рово;

дзе́цям з. спаць на све́жым паве́тры — де́тям здо́рово спать на све́жем во́здухе;

2. нареч., разг. здо́рово;

з. зро́блена — здо́рово сде́лано;

3. нареч. прохла́дно;

у ха́це з. — в избе́ прохла́дно;

4. в знач. сказ., разг. здо́рово;

вось гэ́та з.! — вот э́то здо́рово!

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ну́мар м., в разн. знач. но́мер, ну́мер;

н. абліга́цыі — но́мер облига́ции;

лю́таўскі н. часо́піса — февра́льский но́мер журна́ла;

н. пальча́так — но́мер перча́ток;

зняць н. у гасці́ніцы — снять но́мер в гости́нице;

со́льны н. — со́льный но́мер;

н. гарма́тнага разлі́ку — но́мер оруди́йного расчёта;

◊ гэ́ты н. не про́йдзе — э́тот но́мер не пройдёт;

вось дык н.! — вот так но́мер!

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыткну́цца, ‑ткнуся, ‑ткнешся, ‑ткнецца; ‑ткнёмся, ‑ткняцеся; зак.

1. Злёгку дакрануцца, даткнуцца да каго‑, чаго‑н. Камбат даў мне прыкурыць ад сваёй папяросы. Мне доўга не ўдавалася прыткнуцца да яе. Васілёнак. У арміі ён спаў добра. Прыткнецца да падушкі і гатоў. Навуменка.

2. Разм. Прыхіліцца да каго‑, чаго‑н., абаперціся аб што‑н. Спінай да .. [печы] прыткнулася гордая, як каралева, з халоднымі карымі вачамі прыгажуня Міра. Карпюк. // Прымасціцца, прысесці дзе‑н. Невялікі садок нашага двара. Нам і прыткнуцца няма дзе. Вітка.

3. Наблізіцца да чаго‑н., размясціцца ўпрытык з чым‑н. На разліве, сярод магутных дубоў, што стаялі па пояс у вадзе, прыткнуліся адзін да аднаго некалькі чаўноў. Караткевіч.

4. перан. Разм. Уладкавацца (на якое‑н. месца, пасаду), паступіць куды‑н., прыстроіцца дзе‑н. Саўка ляжаў і думаў. У такім цяжкім беспрасветным стане ён не быў ніколі. Куды ж яму падацца і што рабіць? Дзе ён цяпер прыткнецца?.. Колас. [Сёмка:] — У клубе якраз пасада кінамеханіка пуставала. От і прыткнуўся я туды. Кандрусевіч. // Знайсці прыстанішча дзе‑н. — Вот спалілі сяло, трохі ўцякло народу, а куды прыткнуцца? Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)