ЛАГАРЫФМІ́ЧНЫЯ ТАБЛІ́ЦЫ,

табліцы лагарыфмаў лікаў. Найб. пашыраны 4- і 5-значныя табліцы дзесятковых лагарыфмаў; часта маюць табліцы антылагарыфмаў (служаць для адшукання лікаў па зададзеным лагарыфме), гаўсавых лагарыфмаў (служаць для адшукання лагарыфма сумы ці рознасці двух лікаў па зададзеных лагарыфмах гэтых лікаў), лагарыфмы трыганаметрычных велічынь і інш. Да з’яўлення выліч. машын выкарыстоўваліся для спрашчэння вылічэнняў.

Літ.:

Брадис В.М. Четырехзначные математические таблицы. 58 изд. М., 1992.

т. 9, с. 87

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

а́лгебра

(фр. algèbre, ад ар. al dźabr)

раздзел матэматыкі, які вывучае дзеянні над велічынямі, выражанымі літарамі, незалежна ад лікавага значэння гэтых велічынь.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

лаго́метр

(ад гр. logos = слова, адносіны + -метр)

механізм для вымярэння адносін велічынь двух электрычных токаў; выкарыстоўваецца ў омметрах, мегомметрах, фазометрах і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сярэдне..., (а таксама сярэдня...).

Першая састаўная частка складаных слоў, якая мае значэнні: 1) які знаходзіцца ў сярэдняй частцы чаго‑н. (краю, мясцовасці, ракі і пад.), напрыклад: сярэднееўрапейскі, сярэднедунайскі; 2) які з’яўляецца сярэднім перыядам у жыцці, гісторыі, развіцці чаго‑н., напрыклад: сярэднедэвонскі; 3) сярэдні па велічыні, па сваіх уласцівасцях, якасцях, напрыклад: сярэдневалакністы, сярэднесалёны; 4) які ўяўляе сабой сярэдняе якіх‑н. велічынь, напрыклад: сярэднеарыфметычны, сярэднестатыстычны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэстабілва́цыя

(ад дэ- + стабілізацыя)

парушэнне прывычнага спосабу жыцця, раўнамернасці і пастаянства якіх-н. працэсаў, велічынь, уласцівасцей і г. д.; дзеянне, накіраванае супраць парадку.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

каварыя́нт

(ад ка- + варыянт)

лік, алгебраічны выраз, які пры пэўным ператварэнні велічынь, з якімі звязаны, змяняецца па строгіх правілах, пераважна па лінейных законах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фотаме́трыя

(ад фота- + -метрыя)

раздзел фізічнай оптыкі, які займаецца вымярэннем светлавых велічынь (асветленасці, яркасці, сілы святла, светлавога патоку) і энергетычных характарыстык электрамагнітнага вылучэння.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ізалі́ніі

(ад іза- + лінія)

лініі на геаграфічнай карце, графіку, якія злучаюць пункты з аднолькавымі паказчыкамі якіх-н. фізічных велічынь (ціску, тэмпературы, вільготнасці і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

транзіты́ўнасць

(лац. transitivus = пераходны)

мат. уласцівасць велічынь, якая заключаецца ў тым, што калі першая велічыня раўняецца другой, а другая трэцяй, то першая раўняецца трэцяй.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

варыя́цыя, ‑і, ж.

1. Відазмяненне другарадных элементаў чаго‑н. пры захаванні асноўнага. Варыяцыі сцэны спектакля. // Спец. Некаторыя змены асноўнага тыпу ў раслін і жывёл. // Змена рытму, мелодыі, гармоніі пры захаванні асноўнай тэмы. Тэма з варыяцыямі.

2. Варыянты распрацоўкі або паўтарэння асноўнай тэмы. Купалаўскі верш «Мая хатка» з’яўляецца па сутнасці вольнай варыяцыяй на тэму аналагічнага верша Багушэвіча «Мая хата». Івашын.

3. У матэматыцы — змяненне віда функцыі велічынь.

[Ад лац. variatio — змяненне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)