Пабраці́м ’той, хто звязаны з кім-н. пабрацімствам, названы брат’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., КЭС, лаг.). Рус., укр. побрати́м, польск. pobracim, чэш., славац. pobratim (з паўдн.-слав. моў — Махэк, 64), балг. побра́тим, серб.-харв. по̀братим, славен. pobrȃtim. Паводле Далабко (ZfSlPh, 3, 111), дэрыват ад pobratiti; параўн. серб.-харв. по̀братити ’зрабіць пабрацімам, братам’, славен. brátiti se, brȃtim se (гл. брат). У рус. усх. дыял. побрати́м яшчэ ’стрыечны брат’, пск. побрати́м, побрати́шка ’палюбоўнік, палюбоўніца’. Гл. таксама Фасмер, 3, 293.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Іва́н-ды-Ма́р’я ’расліна Melampyrum nemorosum’ (Кіс.). Рус. Ива́н‑да‑Ма́рья (з XVIII ст.); гл. Шанскі, 2, I, 4–5. Назва тлумачыцца спалучэннем двух процілеглых колераў у гэтай расліне, параўн. ням. Tag und Nacht ’Melampyrum nemorosum’, бел. брат‑сястра, рус. брат и сестра, укр. брат‑і‑сестра, польск. brat‑siostra ’тс’ і звязаныя з раслінай Melampyrum паданні аб перуновай кветцы, аб Іване і Мар’і — браце і сястры. Падрабязней гл. Фасмер, 2, 114; Шанскі, 2, I, 4–5.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
наказа́ць сов.
1. (поручить сказать) переда́ть;
брат ~за́ў, што за́ўтра прые́дзе — брат переда́л, что за́втра прие́дет;
2. (дать наказ) наказа́ть; веле́ть;
3. разг. наговори́ть, насказа́ть;
~за́лі мно́га наві́н — наговори́ли (насказа́ли) мно́го новосте́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
half-blood
[ˈhæfblʌd]
n.
1) зьмяша́ная кроў
2) зво́дны брат або́ зво́дная сястра́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
швах, у знач. вык.
Разм. Дрэнна, кепска. [Садовіч:] — Дык гэта, брат, ужо швах справа! Колас.
[Ням. schwach.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самабічава́нне, ‑я, н.
1. Прычыненне сабе фізічных пакут, выкліканае рэлігійным фанатызмам.
2. перан. Суровае асуджэнне сваіх паводзін, учынкаў у выніку ўсведамлення іх нікчэмнасці, агіднасці. Бесхарактарны я, брат Стары, — на тон самабічавання з’ехаў Садовіч, — але пераеду ў другую школу, тады, брат, шабаш. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ваш мест., м. ваш (ж. ва́ша, ср. ва́ша); мн. ва́шы;
ваш друг ваш ся́бар;
◊
ваш брат ваш брат;
ва́ше де́ло ва́ша спра́ва;
ва́ша взяла́ ва́ша ўзяла́;
во́ля ва́ша во́ля ва́ша;
по-ва́шему па-ва́шаму.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
léiblich
a
1) цяле́сны, фізі́чны
2) ро́дны
~er Brúder — ро́дны брат
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Geschwíster
pl браты́ i сёстры
wir sind ~ — мы брат і сястра́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
kuzynostwo
н.
1. сваяцтва;
2. стрыечны брат з жонкай
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)