Verbum

ды́хавіца, -ы, ж.

1. Цяжкае дыханне пры захворванні бронхаў.

Пакутаваць дыхавіцай.

2. Народная назва хваробы лёгкіх у коней і іншых жывёл.

Нагнаць дыхавіцу каню.

|| прым. ды́хавічны, -ая, -ае.

дыха́нне, -я, н.

1. Працэс паглынання кіслароду і выдзялення вуглякіслага газу жывымі арганізмамі.

Стомленасць праяўлялася ў паскораным дыханні.

2. перан. Подых, павеў чаго-н.

Д. вясны.

○

Штучнае дыханне — сістэма прыёмаў для аднаўлення натуральнага дыхання.

◊

Другое дыханне — аб новых сілах, бадзёрасці ў каго-н. пасля стомленасці, апатыі.

|| прым. ды́хальны, -ая, -ае.

ды́хаць, ды́хаю, ды́хаеш, ды́хае; незак.

1. Паглынаць кісларод і выдзяляць вуглякіслы газ.

Хворы цяжка дыхае.

Расліны дыхаюць лісцем.

2. перан., чым. Быць захопленым чым-н., жыць якой-н. ідэяй.

Ён жыў і дыхаў кансерваторыяй.

3. перан., чым. Вылучаць, распаўсюджваць што-н.; быць прасякнутым чым-н., выказваць што-н.

Ноч дыхала пахамі траў.

Яго творы дыхаюць вайной.

Твар спартсмена дыхаў здароўем.

◊

Дыхаць свабодна (вольна) — адчуваць палёгку, вызваліўшыся ад чаго-н.

|| аднакр. дыхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 1 знач.; разм.).

дыхт, -у, м.

У выразе: даць дыхту (разм.) — задаць наганяй.

ды́шаль, -шля, мн. -шлі, -шляў, м.

1. Тоўстая аглобля, якая прымацоўваецца да сярэдзіны пярэдняй восі пры парнай запрэжцы.

2. У плузе: жалезная выгнутая пласціна, да пярэдняга канца якой прымацоўваецца ворчык.

|| прым. ды́шлевы, -ая, -ае.

дыэле́ктрык, -а, мн. -і, -аў, м. (спец.).

Рэчыва, цела, якое дрэнна праводзіць электрычны ток; неправаднік.

|| прым. дыэлектры́чны, -ая, -ае.

дыябе́т, -у, М -бе́це, м.

Назва шэрагу хвароб, выкліканых парушэннем абмену рэчываў.

○

Цукровы дыябет — хвароба, якая характарызуецца павелічэннем цукру ў крыві і мачы.

|| прым. дыябеты́чны, -ая, -ае.

дыябе́тык, -а, мн. -і, -аў, м. (разм.).

Хворы на дыябет.

|| ж. дыябеты́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

дыягана́ль¹, -ю, м.

Шчыльная баваўняная або шарсцяная тканіна з косымі рубчыкамі.

Купіць дыяганалю на паліто.

|| прым. дыягана́левы, -ая, -ае.

дыягана́ль², -і, мн. -і, -ей, ж.

У матэматыцы: прамая лінія, што злучае два несумежныя вуглы многавугольніка або дзве вяршыні шматгранніка, якія не ляжаць у адной плоскаці.

|| прым. дыягана́льны, -ая, -ае.