дыферэнцыя́л, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
1. У матэматыцы: лінейная частка прырашчэння залежнай пераменнай функцыі.
2. Механізм у прыводзе вядучых колаў аўтамабіля, трактара і пад., які дазваляе праваму і леваму колам круціцца з рознай хуткасцю.
Д. з канічнымі зубчастымі коламі.
|| прым. дыферэнцыя́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Дыферэнцыяльнае вылічэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дыферэнцыя́льны, -ая, -ае.
1. гл. дыферэнцыял.
2. Розны, неаднолькавы пры розных умовах.
Дыферэнцыяльная рэнта.
Д. тарыф.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дыфіра́мб, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. У старажытных грэкаў: урачыстая харавая песня ў гонар бога Дыяніса.
2. перан. Перабольшаная пахвала; усхваленне.
Спяваць дыфірамбы каму-, чаму-н.
|| прым. дыфірамбі́чны, -ая, -ае.
Дыфірамбічныя вершы (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дыфра́кцыя, -і, ж.
У фізіцы: агібанне хвалямі (светлавымі, гукавымі і пад.) сустрэчных перашкод.
Д. святла.
|| прым. дыфракцы́йны, -ая, -ае.
Дыфракцыйнае выпраменьванне.
Дыфракцыйная рашотка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дыфто́нг, -а, мн. -і, -аў, м.
У лінгвістыцы: спалучэнне двух галосных гукаў, якія вымаўляюцца злітна, як адзін гук.
|| прым. дыфтангі́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дыфтэры́т, -у, М -ры́це, м. і дыфтэры́я, -і, ж.
Вострая заразная пераважна дзіцячая хвароба, якая суправаджаецца паражэннем зева, слізістых абалонак носа і гартані.
|| прым. дыфтэры́тны, -ая, -ае і дыфтэры́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дыфу́зія, -і, ж. (спец.).
Пранікненне аднаго рэчыва ў другое пры іх узаемным датыканні ў выніку цеплавога перамяшчэння часцінак рэчыва.
Д. газаў.
|| прым. дыфузі́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дыфу́зны, -ая, -ае.
Невыразны, расплывісты.
Дыфузныя туманнасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дых, -у, м. (разм.).
Дыханне.
Хацелася крыкнуць, але не хапіла дыху.
◊
Адным дыхам (разм.) — за адзін раз, вельмі хутка.
Ні слыху ні дыху (разм.) — няма ніякіх вестак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ды́хавіца, -ы, ж.
1. Цяжкае дыханне пры захворванні бронхаў.
Пакутаваць дыхавіцай.
2. Народная назва хваробы лёгкіх у коней і іншых жывёл.
Нагнаць дыхавіцу каню.
|| прым. ды́хавічны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)