патрабава́льнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць патрабавальнага. Патрабавальнасць да людзей і гаспадарлівая натура склаліся ў Дарафея Іванавіча таму, што ён рана пачаў працаваць у калгасе. Дуброўскі. Да друкаванага слова К. Чорны адносіўся з вялікай пашанай, а таму і з высокай патрабавальнасцю. Літаратар не можа, не мае права быць абыякавым да таго, што выходзіць з-пад яго пяра. Кудраўцаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
барацьбі́т, ‑а, М ‑біце, м.
Удзельнік барацьбы за што‑н. Барацьбіты падполля. □ У спіс барацьбітоў за мір і я Сваё імя паставіць права маю. Зарыцкі. // Актыўны дзеяч, змагар за распаўсюджанне новага, перадавога. Ударнік — барацьбіт за высокія тэмпы, за беззаганную якасць работы. Шынклер. Песенны голас паэта .. ўздымаецца да голасу барацьбіта, у якога ёсць пэўная мэта і ваяўнічы запал. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́льна,
1. Прысл. да вольны (у 1, 2, 4, 5, 6, 8, 10 знач.).
2. Каманда на права трымацца ў страі свабодна. Стаяць вольна! □ — Вольна! — скамандаваў ён [Ягораў]. Байцы ўскалыхнуліся, ім перадалося хваляванне камандзіра. Краўчанка.
3. безас. у знач. вык. Аб адчуванні свабоды. Тут так вольна, так цікава, Што толькі тут ён і жыве. Колас.
•••
Вольна дыхнуць гл. дыхнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гуманіта́рны
(фр. humanitaire, ад лац. humanitas = чалавечая прырода, адукаванасць)
1) які адносіцца да чалавечага грамадства, да чалавека;
г-ае права — нормы міжнароднага права, накіраваныя на абарону правоў і свабод чалавека;
2) звязаны з грамадскімі навукамі, якія вывучаюць гісторыю і культуру чалавецтва (напр. г-ая адукацыя);
3) прасякнуты духам гуманізму, гуманны (напр. г-ае мастацтва).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
манда́т
(лац. mandatum = даручэнне)
дакумент, які пацвярджае паўнамоцтвы каго-н, права на што-н. (напр. дэпутацкі м.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
дэзавуі́раваць
(фр. désavouer)
заяўляць аб нязгодзе з дзеяннямі даверанай асобы або аб пазбаўленні яе права дзейнічаць у далейшым ад імя даверніка (напр. д. пасла).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
інстытуцыяналі́зм
(ад інстытуцыі)
кірунак у правазнаўстве ЗША 20 ст., які лічыць інстытуцыі (сям’ю, партыю, дзяржаву і інш.) асновай разгляду праблем грамадства, дзяржавы і права.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
інтэрцэ́сія
(лац. intercessio = літар. умяшанне)
1) права службовых асоб у Стараж. Рыме прыпыняць дзеянні іншых службовых асоб;
2) прыняцце на сябе чужога доўгу, паручальніцтва.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
канфірма́цыя
(лац. confirmatio = зацвярджэнне)
1) зацвярджэнне судовага прыгавору вышэйшай уладай у некаторых краінах;
2) права рымскага папы зацвярджаць епіскапаў;
3) абрад мірапамазання ў католікаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
намакано́н
(с.-гр. nomokanon, ад гр. nomos = закон + kanon = правіла)
зборнік царкоўных канонаў і грамадзянскіх законаў, якія датычылі быту і сямейнага права Візантыйскай імперыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)