Verbum

кача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. каго-што. Тое, што і каціць (у 1 знач.), але абазначае рух, які адбываецца ў розны час і ў розных напрамках.

К. бочкі.

К. бярвенне.

2. што. Размякчаючы ў руках і рухаючы па якой-н. паверхні, надаваць чаму-н. акруглую форму.

К. клёцкі.

К. шарыкі з пластыліну.

3. што. Паварочваць з боку на бок у чым-н. сыпкім, вязкім.

К. рыбу ў муцэ.

4. што. Разгладжваць пры дапамозе качалкі, качалак.

К. абрусы.

5. што. Рабіць пракатку (спец.).

К. ліставое жалеза.

6. Падкідваць каго-н. на руках, выражаючы радасць, захапленне і пад. (разм.).

|| зак. пакача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны (да 2—4 і 6 знач.), вы́качаць, -аю, -аеш, -ае; -аны (да 3 і 4 знач.) і скача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны (да 2 знач.).

|| наз. кача́нне, -я, н.

ню́хаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; незак.

1. каго-што. Удыхаць праз нос які-н. пах.

Н. паветра.

2. што. Удыхаць у нос (лекавы, наркатычны і пад. сродак).

Н. нашатыр.

3. перан. Выведваць, высочваць (разм.).

◊

І не нюхаў чаго (разм., неадабр.) — не зведаў чаго-н., не ведае чаго-н.

Не нюхаць пораху — не быць на вайне, не ваяваць.

|| зак. паню́хаць, -аю, -аеш, -ае; -аны (да 1 знач.).

|| аднакр. нюхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. ню́ханне, -я, н.; прым. ню́хальны, -ая, -ае.

Н. тытунь.

мата́ць¹, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; незак.

1. што. Віць, навіваць, накручваць.

М. ніткі.

2. чым. Рухаць з боку ў бок, махаць чым-н.

М. галавой.

3. Хутка ісці, бегчы куды-н.; уцякаць, паспешна выбірацца адкуль-н. (разм., груб.).

Матай адсюль!

|| зак. намата́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны (да 1 знач.); наз. намо́тка, -і, ДМ -тцы, ж. (да 1 знач.).

|| аднакр. матну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 2 знач.).

|| наз. мата́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

|| прым. мата́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

змата́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

Матаючы, сабраць, наматаць.

З. пражу.

З. вуды (таксама перан.: спешна пакінуць якое-н. месца; разм.).

|| незак. змо́тваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. змо́тванне, -я, н. і змо́тка, -і, ДМ -тцы, ж.

нама́цаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.

1. Абмацваючы, адчуць наяўнасць чаго-н., знайсці, адшукаць.

Н. кашалёк у кішэні.

2. перан. Знайсці, адшукаць у выніку пошукаў; выявіць.

Н. слабыя месцы ў рабоце.

|| незак. нама́цваць, -аю, -аеш. -ае.

абкапа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

Ускапаць зямлю вакол чаго-н.; капа́ючы, абгарнуць, абкідаць што-н. чым-н.

А. фруктовыя дрэвы.

|| незак. абко́пваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абко́пванне, -я, н. і абко́пка, -і, ДМ -пцы, ж.

абты́каць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што (разм.).

1. Натыкаць што-н. вакол чаго-н.

А. градку калочкамі.

2. Утыкаць чым-н. якую-н. паверхню.

А. падушачку іголкамі.

3. Заканапаціць, абканапаціць што-н.

|| незак. абтыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

панале́пліваць, -аю, -аеш, -ае; -аны і паналяпля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак.

1. што і чаго. Наляпіць чаго-н. у розных месцах або на многіх прадметах.

2. чаго. Вырабіць лепкай вялікую колькасць чаго-н.

П. фігурак з пластыліну.

панасыпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. што і чаго. Насыпаць чаго-н. у многіх месцах, усюды ці ў вялікай колькасці.

П. курганы.

За ноч панасыпала (безас.) снегу.

2. што. Сыплючы, напоўніць усё, многае.

П. збожжа ў мяхі.

перакача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. што. Коцячы, перамясціць усё, многае.

П. бочкі ў падвал.

2. што. Разгладзіць качалкай усё, многае.

П. усю бялізну.

3. што. Пампуючы (насосам), перамясціць.

П. ваду ў вадасховішча.

П. бензін у каністру.