Verbum

зале́зці, -зу, -зеш, -зе; -ле́з, -ле́зла; -ле́зь; зак.

1. на што. Падняцца, забрацца.

З. на дрэва.

2. у што. Увайсці, пранікнуць куды-н. (разм.).

З. ў машыну.

З. ў ваду.

З. ў кішэню.

◊

Залезці ў доўг — стаць даўжніком каго-н.

|| незак. зала́зіць, -а́жу, -а́зіш, -а́зіць.

за́пыт, -у, М -пыце, мн. -ы, -аў, м.

1. Тое, што і запытанне (у 2 знач.).

Паслаць з.

2. Попыт, запатрабаванне.

Тавары ў магазіне былі самыя розныя, на што быў з.

3. Пытанне, звернутае да каго-н. афіцыйна з патрабаваннем растлумачэння.

З. народнага дэпутата.

дамча́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; -чы́м, -чыце́, -ча́ць; -чы́ і даімча́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; зак. (разм.).

1. каго-што. Вельмі хутка даставіць да якога-н. месца.

Шафёр умомант дамчаў пасажыра да вакзала.

2. Тое, што і дамчацца, даімчацца.

Стаеннік вырваўся і хутка даімчаў да вадапою.

ве́зці¹, вязу́, вязе́ш, вязе́; вязём, везяце́, вязу́ць; вёз, ве́зла; вязі́; незак., каго-што.

1. Перамяшчаць каго-, што-н. пры дапамозе якіх-н. сродкаў руху.

В. пясок на тачцы.

2. Адпраўляючыся ў паездку, мець пры сабе, з сабой.

В. дзяцей у вёску.

В. многа навін.

вы́крыць, -крыю, -крыеш, -крые; -крыты; зак.

1. каго-што. Знайсці, выявіць; раскрыць, зрабіць вядомым невядомае, сакрэтнае.

В. патайное сховішча.

В. злачынствы.

2. што. Растлумачыць скрыты сэнс, сутнасць чаго-н.

В. хлусню.

В. антынародны характар самаўладства.

|| незак. выкрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. выкрыва́нне, -я, н.

вы́меркаваць, -кую, -куеш, -куе; -куй; -каваны; зак., што.

1. Знайсці, адшукаць шляхам дакладнага разліку, выгадаць.

В. грошы на рамонт кватэры.

В. свабодную гадзіну.

2. Выбраць зручны момант.

3. Правільна разлічыць, загадзя вызначыць.

Усё вымеркавалі, дзе што будзем садзіць і сеяць.

|| незак. вымярко́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

вы́сыпаць, -плю, -плеш, -пле; вы́сып; -паны; зак.

1. што. Сыплючы, выдаліць.

В. збожжа з мяшка.

2. што. Услаць чым-н. сыпкім.

В. сцежку пяском.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выйсці, выбегчы ў мностве (разм.).

На вуліцу высыпаў народ.

|| незак. высыпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

ат, выкл.

1. Пры перадачы непрыемнасці, адчаю. —

Ат, усё роўна!

2. Пры перадачы бестурботнасці, нядбаласці. —

Ат, што пра тое казаць.

Ат, што там доўга гаварыць...

3. Пры выказванні нязгоды, рашучага адмаўлення. —

Ат, не крывіце душой.

4. Пры выказванні прыкрасці, незадаволенасці. —

Ат, знайшлі каго слухаць!

адкрыццё, -я́, мн. -кры́цці, -яў, н.

1. гл. адкрыць.

2. Тое, што выяўлена, стала вядомым у выніку даследаванняў і пад., новая ісціна.

Навуковае а.

А. атамнай энергіі.

3. Тое, што неспадзявана для каго-н. устаноўлена, выяўлена, пазнана.

І раптам нечаканае а.: ён піша вершы.

адна́к.

1. злуч. супраціўны. Тое, што і але¹ (у 1 знач.).

Дажджу пакуль што няма, а. ён можа пайсці.

Хоць і многа працуе, а. не стамляецца.

2. пабочн. сл. Тым не менш, усё ж, усё-такі.

Вы, а., не забудзьце абяцанага.

Чалавек, а., не здаваўся.