Verbum

Павія́н ’буйная малпа з падоўжанай мордай, якая жыве ў Афрыцн і Аравіі’ (ТСБМ). У бел. з рус. павиа́н ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 88), якое ў сваю чаргу праз ням. Pavian запазычана з гал. baviaan ад франц. babouin, першапачаткова ’дурань’ (Фасмер, 3, 181).

Паланці́н ’жаночая накідка ў выглядзе шырокага шаля з футра або аксаміту’ (ТСБМ). З рус. паланти́н (уст. палатин) ’тс’ < франц. palatine ад palatin прым. ’пфальцскі’, таму што гэта ўпрыгожанне было ўвезена ў Францыю пры Людовіку XIV з Пфальца (гл. Фасмер, 3, 190).

Па́левы ’бледна-жоўты з ружовым адценнем’ (ТСБМ). Праз рус. па́левый ’тс’ з франц. paillé ’саламянага колеру, бледна-жоўты’ ад paille ’салома’ (Фасмер, 3, 191; там жа і інш. літ-pa). На думку Праабражэнскага (2, 7), рус. з фран. pâle ’бледны’.

Пароль ’сакрэтнае ўмоўнае слова або фраза для апазнання сваіх людзей на вайсковай службе або ў канспіратыўных арганізацыях’ (ТСБМ). З рус. пароль (Крукоўскі, Уплыў, 82), якое з франц. parole ’слова, гутарка’ < народна-лац. *parábola з грэч. παραβολή ’прытча’ (Фасмер, 3, 208).

Партупе́я ’плечавы паясны рэмень, да якога прышпільваецца халодная зброя, палявая сумка і пад.’ (ТСБМ). З рус. портупе́я ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 79), дзе з франц. porte‑épée (Праабражэнскі, 2, 110; Фасмер, 3, 336). З рус. таксама партупе́й‑прапаршчык, партупе́й‑юнкер.

Патрыёт ’той, хто любіць сваю радзіму, свой народ’ (ТСБМ). Праз польскую (patriota) ці рус. мову з ням. Patriot, якое з франц. patriote ’сын бацькаўшчыны’ < с.-лац. patriōta < ст.-грэч. πατριώτης ’зямляк, суайчыннік’ (Праабражэнскі, 2, 27; Фасмер, 3, 217; SWO, 1980, 558).

Патэ́нт ’пісьмовае пасведчанне або грамата на права’ (Нас., ТСБМ). З польск. patent ці з рус. патент, якія праз ням. Patent былі запазычаны з франц. lettre patente, а апошняе з с.-лац. litterae patentes ’адкрыты ліст’ (Фасмер, 3, 216; SWO, 1980, 556).

Па́шпарт ’дакумент для пасведчання асобы’, ’пасведчанне з асноўнымі звесткамі пра прадмет, машыну’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ’білет, пропуск’ (Шпіл.), ст.-бел. пашпортъ ’пашпарт’ (1638 г.) запазычаны са ст.-польск. paszport, якое са ст.-франц. passeport ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 35; Кюнэ, 86).

Пая́ц ’блазен, клоўн’ (ТСБМ). З рус. мовы (пая́ц), куды трапіла з франц. paillasse ’тс’ < італ. pagliaccio ’тс’ > ’мех саломы’ < лац. palea ’салома’. Назва пайшла ад касцюма блазна ў неапалітанскай народнай камедыі (Мацэнаўэр, LF, 12, 184; Праабражэнскі, 2, 32; Фасмер, 3, 224).

Пе́даль ’нажны рычаг у машынах і прыстасаваннях’ (ТСБМ), міёр. піда́ліна ’тс’ (Нар. словатв.). Праз рус. мову прыйшло з ням. Pedal ці франц. pédale, якія з італ. pedale < лац. pedālis ’нажны’, — спачатку ’педаль у музычных інструментах’ (Фасмер, 3, 225; Голуб-Ліер, 364).