папярэдняе матываванае паведамленне адной дзяржавы аб ваен. дзеяннях супраць другой дзяржавы. Рэгулюецца 3-й Гаагскай канвенцыяй 1907, паводле якой вайна не павінна пачынацца без папярэджання, неабходнага для мірных перагавораў канфліктуючых дзяржаў і інфармавання нейтральных дзяржаў. Абвяшчэнне вайны з’яўляецца кампетэнцыяй вышэйшых органаў улады. У адпаведнасці з Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь гэта права належыць Вярх. Савету. Існуючае міжнар.права, зыходзячы з прынцыпу неўжывання сілы і пагрозы сілай, кваліфікуе любы ваен. напад як агрэсію, міжнар. злачынства. Выкарыстанне ўзбр. сіл дапускаецца толькі як мера ў адказ супраць агрэсара.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАЛКО́ Іван Кірылавіч
(н. 11.8.1935, в. Палянка Бранскай вобл., Расія),
бел. філосаф. Д-рфілас.н. (1982), праф. (1983). Скончыў Брэсцкі пед.ін-т (1965). Быў на камсамольскай і парт. рабоце, выкладаў у ВНУ Брэста і Мінска. З 1992 праф.Бел. недзяржаўнага ін-та правазнаўства. Даследуе тэарэтыка-метадалагічныя праблемы сац. планавання, сацыялогіі асобы, працы і права. Аўтар навуч. дапаможніка «Сацыялогія; Сацыялогія права як галіновая сацыялагічная тэорыя» (1992, разам з В.А.Уладзіміравым).
Тв.:
Роль труда и искусства в формировании духовного облика строителя коммунизма. Мн., 1971;
Человеческий фактор в сельскохозяйственном производстве. Мн., 1988.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВІ́ННАЯ МАНАПО́ЛІЯ,
выключнае права дзяржавы на выраб спіртных напіткаў і гандаль імі. Займае важнае месца ў сістэме падаткаабкладання даходаў на карысць дзяржавы за кошт тавараў усеагульнага спажывання. У ВКЛ выключнае права на выраб і продаж спіртных напіткаў належала вял. князю, які перадаваў яго пэўным феадалам і мяшчанству гарадоў. У Расіі вінная манаполія вядома з 16 ст., канчаткова замацавалася ў канцы 19 ст., калі з 1894 па ініцыятыве міністра фінансаў С.Ю.Вітэ пачала праводзіцца піцейная рэформа (з 1897 у Віцебскай, Магілёўскай і Смаленскай губ.). У СССР частковая вінная манаполія дзейнічала з 1923.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
vindicate
[ˈvɪndɪkeɪt]
v.t.
1) апра́ўдваць
2) адсто́йваць, абараня́ць
The heir vindicated his claim to the fortune — Спадкае́мец адстая́ў сваё пра́ва на нале́жнае яму́ бага́цьце
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ГАНДЛЁВАЯ МА́РКА,
арыгінальна аформлены адметны знак, які гандл. прадпрыемствы маюць права змяшчаць на прадукцыі, прызначанай для рэалізацыі. Вырабляецца паводле заказу ў выглядзе графічнай выявы, арыгінальнай назвы, асаблівага спалучэння лічбаў, літар або слоў, арыгінальнай упакоўкі.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
sole3[səʊl]adj.
1. адзі́ны, выклю́чны;
have sole responsibility for smth. аднаму́ адка́зваць за што-н.;
have the sole right to do smth. мець асабі́стае пра́ва зрабі́ць што-н.
2. адзіно́чны;
a sole heirlaw адзі́ны спадкае́мца
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
нябо́ж, ‑а, м.
1.Абл. Сын брата або сястры; пляменнік. — А праўда, сынок! — падумаўшы, сказала маці. — Ты маеш права... І ты ж.. [дзядзьку] нябож усё-такі.Ракітны.Побач са мною ляжала мая дубальтоўка, а на заднім сядзенні трымаліся напагатове два хлапчукі..: адзін — мой нябож.., а другі проста суседскі.Кулакоўскі.
2.Разм. Ласкавы або спачувальны зварот да малодшага па гадах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
незако́нны, ‑ая, ‑ае.
Які супярэчыць закону, парушае закон; недазволены. [Гушка:] — Ад імя Савета рабочых, .. сялянскіх і салдацкіх дэпутатаў абвяшчаю гэты кангрэс незаконным і скончаным.Чорны.— Што гэта такое? — абурылася Эмілія. — Аддайце сшытак! — Не маеце права! — Загулі навокал. — Тут ніхто нічога незаконнага не рабіў.Маўр.// Не аформлены юрыдычна. Незаконны шлюб.//Уст. Незаконнанароджаны, народжаны па-за шлюбам. Незаконны сын.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паручы́цца, ‑ручуся, ‑ручышся, ‑ручыцца; зак.
Даць паруку за каго‑, што‑н. у чым‑н. [Начальнік:] — Толькі глядзі, каб не падвяла мяне. Ты ж чула, я паручыўся за цябе.Сабаленка.Навязваць жа людзям сваю волю, вымагаць ад іх, каб яны рабілі іменна так, а не іначай, мы не маем права, бо хто можа паручыцца за тое, што мы не памыляемся?Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)