жа́ба, -ы, мн. -ы, жаб, ж.
1. Бясхвостая земнаводная жывёла з доўгімі заднімі канечнасцямі, бугрыстай, часта бародаўчатай слізкай скурай бурага, шэрага або зялёнага колеру, якая водзіцца ў вільготных мясцінах.
Травяная ж.
Ж. азёрная.
2. Тое, што і рапуха.
|| памянш. жа́бка, -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж.
|| прым. жа́бін, -а.
Жабіна ікра.
○
Грудная жаба — бытавая назва стэнакардыі.
◊
Пнецца як жаба на купіну (разм., пагард.) — лезці куды-н. напралом з мэтай дамагчыся свайго.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ліст², -а́, М -сце́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Тонкі плоскі кусок якога-н. матэрыялу.
Л. бляхі.
Л. паперы.
2. Пісьмо.
Атрымаць л.
3. Дакумент, якім што-н. пацвярджаецца або загадваецца (спец.).
○
Выканаўчы ліст — дакумент на права спагнання паводле рашэння суда.
Ты́тульны ліст — старонка ў пачатку кнігі, дысертацыі і пад., дзе надрукавана яе назва.
◊
З ліста (іграць, чытаць) — адразу, без папярэдняй падрыхтоўкі.
|| памянш. лісто́к, -тка́, мн. -ткі́; -тко́ў, м. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ра́кавіна, -ы, мн. -ы, -він, ж.
1. Цвёрдае ахоўнае покрыва некаторых беспазваночных жывёл у выглядзе вітай, авальнай або створкавай каробкі.
Р. малюска.
2. Назва розных прадметаў, якія сваім знешнім выглядам нагадваюць ракавіну (у 1 знач.).
Вушная р.
Мыцца над ракавінай.
3. Пустата ў метале, бетоне, гіпсе і пад., утвораная пры пераходзе рэчыва з вадкага стану ў цвёрды (спец.).
Усадачная р.
|| памянш.-ласк. ра́кавінка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
|| прым. ра́кавінны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Вісмут ’назва хімічнага элемента’. Запазычана з рус. мовы, куды (пач. XVIII ст.) трапіла з нямецкай. Там першапачаткова (с.-н.-ням. Wesemot) абазначала ’кобальтавыя руды, якія здабываліся ў Саксоніі ў XVI ст.’ < Wiesen ’назва мясцовасці’ + muten ’вырабляць (руду)’, пасля — Wismut ’метал, здабыты ў Візэне’ (Клюге, 866; Шанскі, 1, В, 106).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Памор’е ’старая назва паўночных рускіх зямель на берагах Белага мора, Анежскага возера і рэк, якія ў іх упадаюць; старая назва паўночнай часткі Польшчы, якая прымыкае да Балтыйскага мора’ (ТСБМ). З рус. помо́рье < море; параўн. таксама польск. pomorze, чэш. pomoří (Фасмер, 3, 323). Сюды ж памор, паморка ’жыхар(ка) памор’я’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ваню́х ’лясны клоп’ (Шатал.). Да ванець (гл.). Назва дадзена за непрыемны пах. Параўн. ванючка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Клышаве́нь ’абразлівая назва чалавека, у якога ногі крывыя ў каленях’ (КЭС, лаг.). Да клышавы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ку́рачка ’зялёнка, назва грыба’ (Сцяшк., Жыв. сл.). Да кура (гл.). Параўн., аднак, курашка (гл.) ’губа’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Маявы́я, маёвы́і, маё́вэі грыбы ’агульная назва вясенніх грыбоў’ (драг., пін., Жыв. сл.). Да май (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
маэ́стра
(іт. maestro = настаўнік, майстар)
1) ганаровая назва буйных дзеячаў у розных галінах мастацтва (кампазітараў, дырыжораў, жывапісцаў);
2) званне, якое прысвойваецца выдатным шахматыстам.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)