Sal patriae pluris faciendus, quam hospitis mensa
Родную соль варта цаніць больш, чым чужы абед.
Родную соль следует ценить больше, чем чужой обед.
бел. Хоць еш крапіву ды салому, але пры дому. Дома і салома ядома, а на чужыне і гарачы тук стыне. Усюды добра, а дома лепей.
рус. В гостях хорошо, а дома лучше. И дым отечества нам сладок и приятен (А. Грибоедов). Хорошо на Лону, а не так как на дому. Своя печаль чужой радости дороже.
фр. On n’est nulle part aussi bien que chez soi (Нигде не бывает так хорошо, как у себя дома).
англ. East, West, home is best (Восток, запад, а дом лучше).
нем. Ost, West, zu Hause best (Восток, запад ‒ лучше всею дома).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
вы́лежацца сов. вы́лежаться, отлежа́ться; (о недозрелых фруктах и т.п. — ещё) улежа́ться; (вдоволь полежать) належа́ться;
в. пасля́ ця́жкай хваро́бы — вы́лежаться (отлежа́ться) по́сле тяжёлой боле́зни;
лён ужо́ ~жаўся — лён уже́ вы́лежался (отлежа́лся);
гру́шы ~жаліся — гру́ши вы́лежались (отлежа́лись, улежа́лись);
хоць не спаў, але ~жаўся — хотя́ не спал, но належа́лся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
маха́ць несов.
1. маха́ть;
м. ху́сткай — маха́ть платко́м;
маха́й дзе́цям, каб бе́глі сюды́ — маши́ де́тям, что́бы бежа́ли сюда́;
2. (двигать из стороны в сторону чем-л.) маха́ть, кача́ть, мота́ть; болта́ть;
м. галаво́й — маха́ть (кача́ть, мота́ть) голово́й;
м. нага́мі — болта́ть нога́ми;
◊ хоць ма́халам маха́й — отбо́ю (отбо́я) нет
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
крыча́ць несов.
1. крича́ть; ора́ть; вопи́ть;
2. шуме́ть; галде́ть;
3. (на кого) крича́ть, руга́ть (кого), брани́ть (кого), прикри́кивать;
◊ кры́чма к. — о́чень си́льно крича́ть;
к. на ўсё го́рла — крича́ть во всё го́рло;
к. не́ма (не́мым го́ласам) — крича́ть благи́м ма́том; реве́ть белу́гой;
хоць гвалт (караву́л) крычы́ — хоть карау́л кричи́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
уця́ць I сов., разг. (отрубив, укоротить) усе́чь, обруби́ть
уця́ць II сов., обл.
1. уда́рить; хлестну́ть;
у. папру́жкай — уда́рить (хлестну́ть) ремешко́м;
2. (о насекомых) укуси́ть; ужа́лить;
мяне́ ўцяў авадзе́нь — меня́ укуси́л (ужа́лил) о́вод;
3. (начать играть на чём-л.) уда́рить;
◊ ні ўцяць ні ўзяць — хоць шаро́м покати́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
абавязкова, безумоўна, немінуча, непазбежна, няўхільна, няўмольна, неадменна; канечне; конча (абл.) □ любой цаной, якою б ні было цаной, любымі сіламі, чаго б ні каштавала, у што б там ні стала, у што б та ні стала, як піць даць, напрамілы бог, кроў з носа, да зарэзу, хоць не хоць
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
wénigst
(superl ад wénig)
1.
pron indef найме́ншы
das wíssen die ~en — гэ́та ма́ла хто ве́дае
es ist das ~e, was du tun kannst — гэ́та са́мае ме́ншае, што ты мо́жаш зрабі́ць
2.
adv
am ~en — менш за ўсё
zum ~en — па ме́ншай ме́ры, хоць бы
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
здзічэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
1. Зрабіцца дзікім (у 1 знач.). Кошка здзічэла. □ Наша поле здзічэла зусім — атруцілі слязамі зямлю, ды народ будзе вечна жывым, ён не скорыцца кату, ярму. Машара.
2. перан. Адвыкнуць ад людзей, стаць нелюдзімым. — Трэба ж мне хоць дзень дома пабыць, а то здзічэем там, у лесе, — апраўдвалася Марынка. Сабаленка. // Апусціцца, агрубець. — Калі пратрывае так даўжэй, вернемся да пячорнага жыцця. Здзічэем! — сказаў .. [Ян] са злосцю і накіраваўся да дзвярэй. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гаць, ‑і, ж.
1. Насціл з бярвення, галля, ламачча для праезду цераз балота ці гразкае месца. Падводная гаць з жэрдак і палак спружыніць пад нагамі. В. Вольскі.
2. Плаціна, якую ставяць, каб павысіць узровень вады ў рацэ; запруда. Расшумелася паводка, І прарвала рэчка гаць. Астрэйка. Яны ўдваіх, сынок і маці, З двара ідуць у бок ракі На зыбкі мосцік міма гаці, Дзе разрасліся хмызнякі. Колас.
•••
Хоць гаць гаці каго-чаго гл. гаціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
балбату́н, ‑а, м.
Разм.
1. Той, хто занадта многа гаворыць. — От балбатун! — адказвае маці. — Памаўчы хоць хвілінку. Гарбук. // Чалавек, які толькі абяцае, а нічога не робіць; пустаслоў. Ды і сам Барыс выглядаў бы салідна, а не звычайным балбатуном, што абяцае на сотню, а не робіць і на грош. Курто.
2. Выдумшчык, пляткар. Сход ведае .. [солтыса] як аблупленага, і не верыць яму ні на грош, таму дружным выбухам кпінаў прымушае змоўкнуць балбатуна. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)