гані́дыі

(ад гр. gone = семя + -idion = памяншальны суфікс)

1) зялёныя або сіне-зялёныя водарасці, што ўваходзяць у склад лішайнікаў;

2) органы размнажэння ў выглядзе нерухомых клетак у сіне-зялёных водарасцей;

3) рухомыя споры ніткаватых бактэрый.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

osobowy

1. грам. асабовы;

zaimek osobowy — асабовы займеннік;

2. асабовы;

skład osobowy — асабовы склад (састаў);

3. пасажырскі;

pociąg osobowy — пасажырскі цягнік;

samochód osobowy — легкавы аўтамабіль; легкавік, легкавушка

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

брыга́да

(фр. brigade, ад іт. brigata = таварыства)

1) вайсковае злучэнне з некалькіх батальёнаў (дывізіёнаў) або палкоў;

2) тактычнае злучэнне з некалькіх аднатыпных ваенных караблёў;

3) асабовы склад, які абслугоўвае поезд;

4) група работнікаў, якая сумесна выконвае вытворчае заданне (напр. б. слесараў, будаўнічая б.).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Sílbe

f -, -n склад (у слове)

~ für ~ buchstabíeren — чыта́ць па склада́х

ich weiß kéine ~ davón — у мяне́ няма́ ніцкага ўяўле́ння аб гэ́тым

kéine ~! — ні гу́ку!

◊ ~n stéchen* — дро́бязна крытыкава́ць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

уключэ́нне н

1. (у склад) Éinschluss m -es, -schlüsse, Éinschließung f -, -en, Éinbeziehung f -, -en, Áufnahme f -, -n;

уключэ́нне ў спіс Éintragung in die Líste;

2. тэх (пуск) Scháltung f -, -en, Éinschaltung f -;

дыстанцы́йнае уключэ́нне Férnschaltung f; Férnbetätigung f -, -en;

паслядо́ўнае уключэ́нне эл Réihenschaltung f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Людзі, людэ ’людзі’, ’сяляне, рамеснікі, рабочыя’, ’пабочныя асобы’, ’асабовы склад войска’ (ТСБМ, Бяльк., ТС, Сл. ПЗБ). Укр. лю́ди ’людзі’, ’просты люд’, ’мужчыны’, рус. лю́ди ’людзі’, ’падданыя’, ст.-рус. людиꙗ, люди ’вольныя людзі’, ’сведкі’, ’ніжэйшы слой грамадства’, ’падданыя, служба’, польск. ludzie ’людзі’, ст.-польск. ’падданыя’, ’сяляне’, каш. lëz̦e ’служанкі, слугі’, палаб. lʼäudʼe, н.-луж. luźe, в.-луж. ludźo, ludźe ’людзі’, ’публіка’; чэш. lidé, ст.-чэш. ľudé, ľudie, славац. ľudia, усх. ľuʒe ’тс’; славен. ljudjẹ̑ ’людзі, люд’, ’слугі’, серб.-харв. љу̑ди ’тс’, ’падданыя’, ’грамадзяне’, макед. луѓе ’людзі’, луди, људи ’сям’я’, балг. люде, люди, людйе, луге, лугьо́, ст.-слав. людиѥ. Прасл. lʼudьje < і.-е. *leudheies. Да люд (гл.) (Фасмер, 2, 545; Слаўскі, 4, 368–369; БЕР, 3, 577; Трубачоў, История терм., 168–170; Шустар-Шэўц, 12, 867).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

матэрыя́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да матэрыі (у 1, 2 знач.); рэчыўны, рэальны. Матэрыяльны свет.

2. Які мае адносіны да матэрыялу (у 1 знач.). [Вагуцкі] зайшоў на матэрыяльны склад. Ля стэлажоў корпаўся Чычын. Лынькоў.

3. Звязаны з валоданнем маёмасцю, сродкамі для існавання, даходамі, грашамі. Матэрыяльнае становішча. Матэрыяльная дапамога. □ Чалавек адмаўляецца ад павышэння, ад значна большага заробку і іншых матэрыяльных выгод, ад пераезду ў горад, каб працаваць у далёкім раёне, у гушчы народа, — што ж можна сказаць пра яго, акрамя пахвалы? Шамякін.

•••

Матэрыяльная забяспечанасць гл. забяспечанасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

псіхало́гія, ‑і, ж.

1. Навука аб заканамернасцях, развіцці і формах псіхічнай дзейнасці. Агульная псіхалогія. Эксперыментальная псіхалогія.

2. Псіхіка, асаблівасці характару, духоўны склад. Псіхалогія селяніна. Раскрыць псіхалогію героя. □ Чалавек зразумеў, нарэшце, што, перарабляючы свет, ён пачаў, разам з тым, перарабляць і сваю ўласную натуру, сваю псіхалогію і погляды на рэчы і з’явы. Майхровіч.

3. Сукупнасць псіхічных працэсаў ва ўмовах пэўных відаў дзейнасці, пэўнага стану і г. д. Псіхалогія працы. Псіхалогія ўчынку. □ Але я не верыў усяму гэтаму, бо не мог зразумець ні логікі, ні псіхалогіі гэтакіх паводзін. Сабаленка.

[Грэч. psychē — душа і logos — вучэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ли́чный

1. (относящийся к личности, персональный) асабі́сты;

ли́чное уча́стие асабі́сты ўдзел;

ли́чная заинтересо́ванность асабі́стая заціка́ўленасць;

ли́чные ве́щи асабі́стыя рэ́чы;

ли́чное мне́ние асабі́стая ду́мка;

ли́чная охра́на асабі́стая ахо́ва;

2. (относящийся к лицам) асабо́вы;

ли́чный соста́в асабо́вы склад;

3. грам. асабо́вы;

ли́чное местоиме́ние грам. асабо́вы займе́ннік.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

інструмента́льны

(с.-лац. instrumentalis)

1) які мае адносіны да інструментаў, звязаны з іх вырабам (напр. і. склад, і. цэх);

2) які прызначаны для выканання на музычных інструментах або выконваецца імі (напр. і-ая п’еса, і-ая музыка).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)