Verbum

знайсці́ся, знайду́ся, зно́йдзешся, зно́йдзецца; знайшо́ўся, -шла́ся, -ло́ся; знайдзі́ся; зак.

1. Выявіцца, адшукацца.

Пража знайшлася.

Ахвотнікаў ехаць не знайшлося.

2. Не разгубіўшыся, выйсці з цяжкага становішча.

Не знайшоўся адразу, што адказаць.

|| незак. знахо́дзіцца, -хо́джуся, -хо́дзішся, -хо́дзіцца.

знак, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Метка, прадмет, якім абазначаецца, выражаецца што-н.

Знакі адрознення (умоўныя абазначэнні на форменным адзенні, якія паказваюць род войск, званне і пад.). Знакі ўзнагароды (пра ордэны, медалі). Грашовы з. (крэдытны білет). З. паштовай аплаты (марка).

2. Знешняе сведчанне, прымета чаго-н.

Знакі ўвагі.

Нядобры з.

Маўчанне — з. згоды.

3. Жэст, рух, якім сігналізуюць, паведамляюць што-н.

Падаць з. галавой.

◊

Пад знакам чаго (высок.) — кіруючыся якой-н. ідэяй, якім-н. імкненнем.

Пад знакам барацьбы за міжнародную бяспеку.

У знак чаго — як сведчанне, доказ чаго-н., выяўляючы, паказваючы што-н.

У знак памяці.

У знак пратэсту.

|| прым. зна́кавы, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.; спец.).

Знакавая сістэма (сістэма знакаў як сродак камунікацыі ў 2 знач.; спец.).

знакамі́ты, -ая, -ае.

Шырокавядомы, славуты.

З. горад.

|| наз. знакамі́тасць, -і, ж.

знамяна́льны, -ая, -ае.

1. Важны, значны.

Знамянальныя падзеі.

Знамянальная дата.

2. У мовазнаўстве: які мае самастойнае значэнне; проціл. службовы.

Знамянальныя часціны мовы.

|| наз. знамяна́льнасць, -і, ж.

зна́ны, -ая, -ае (разм.).

1. Вядомы, славуты.

З. ў краіне чалавек.

2. Знаёмы, пазнаны ў мінулым.

Знаныя дарогі.

|| наз. зна́насць, -і, ж. (да 1 знач.).

знаро́к, прысл.

З якой-н. мэтай, з пэўнымі намерамі.

З. папярэдзіў.

Як з. (нібы назло).

знасі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., зно́сіцца; зак.

Стаць непрыгодным ад доўгай носкі ці работы.

Боты знасіліся.

Поршні знасіліся.

Арганізм знасіўся (перан.: дачасна састарыўся, аслабеў).

|| незак. зно́швацца, -аецца.

|| наз. знос, -у, м. і зно́шванне, -я, н.

Знос аўтапакрышак.

Няма зносу чаму-н. або не ведае зносу што-н. (доўга не зношваецца; разм.). Працаваць на знос (перан.). Зношванне арганізма (перан.).

знасі́ць¹, знашу́, зно́сіш, зно́сіць; зно́шаны; зак., што.

Доўгай носкай зрабіць непрыгодным.

З. сукенку.

◊

Не знасіць галавы каму (разм.) — не мінуць пакарання, не ўцалець, загінуць з-за сваёй неасцярожнасці, свавольства і пад.

|| незак. зно́шваць, -аю, -аеш, -ае; наз. зно́шванне, -я, н.

знасі́ць², знашу́, зно́сіш, зно́сіць; зно́шаны; зак., каго-што.

Занесці куды-н. і прынесці назад.

З. дзіця да ўрача.

зна́тнасць, -і, ж. (уст.).

Прыналежнасць да знаці, становішча знатнага (у 2 знач.) чалавека.