Verbum

падказа́ць, -кажу́, -ка́жаш, -ка́жа; -кажы́; -ка́заны; зак., што каму і без дап.

1. Шапнуць або паказаць незаўважна каму-н. тое, што той павінен адказаць.

П. адказ.

2. перан. Навесці на думку, дапамагчы прыйсці да рашэння.

Праверка падказала правільнае рашэнне.

Падкажыце, што нам тут рабіць (парайце; разм.).

|| незак. падка́зваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. падка́званне, -я, н., падка́з, -у, м. і падка́зка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж.

муці́ць, мучу́, му́ціш, му́ціць; незак.

1. што. Рабіць мутным.

М. ваду.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан., каго-што. Не даваць спакою, трывожыць.

Душу муціць неспакой.

3. пераважна безас., каго-што. Быць у стане млосці.

Яго муціла ад лякарства.

|| зак. замуці́ць, -мучу́, -му́ціш, -му́ціць; -му́чаны (да 1 знач.) і памуці́ць, -мучу́, -му́ціш, -му́ціць; -му́чаны (да 1 знач.).

Ён вады не замуціць нікому (перан.: пра вельмі сціплага, ціхага чалавека).

мясі́ць, мяшу́, ме́сіш, ме́сіць; ме́шаны; незак.

1. што. Размякчаць, размінаць якую-н. густую масу, перамешваючы з вадой.

М. цеста.

М. гліну.

2. перан., што. Хадзіць, ездзіць па чым-н. гразкім, топкім, сыпкім і пад.; мяць, шкодзіць, топчучы (разм.).

М. гразь.

Коні месяць пасевы.

3. перан., каго (што). Біць, дубасіць (разм.).

Мясілі яго чым папала.

|| зак. змясі́ць, змяшу́, зме́сіш, зме́сіць; зме́шаны.

|| прым. мясі́льны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

М. цэх хлебазавода.

замкну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -нёны і -ну́ты; зак.

1. што. Зачыніць на замок, на ключ.

З. дзверы.

З. хату.

2. каго-што. Памясціць куды-н., зачыніўшы на замок.

З. ката ў каморы.

З. паперы ў скрынку.

3. што. Злучыць канцы, крайнія часткі чаго-н.

З. электрычны ланцуг.

З. кола акружэння.

|| незак. замыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| прым. замыка́льны, -ая, -ае (да 3 знач.; спец.).

Замыкальныя мускулы (у малюска).

гры́зці, -зу́, -зе́ш, -зе́; -зём, -зяце́, -зу́ць; грыз, -зла; -зі́; незак.

1. каго-што. Кусаць зубамі што-н. цвёрдае.

Г. морквіну.

Г. костку.

2. перан., каго (што). Пастаянна папракаць, прыдзірацца, сварыцца.

3. перан. Не даваць спакою, мучыць.

Мяне грызе пакутлівая думка.

|| зак. разгры́зці, -зу́, -зе́ш, -зе́; -зём, -зяце́, -зу́ць; разгры́з, -зла; -зі́; -ы́зены (да 1 знач.).

|| аднакр. грызану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́; -ну́ць; -ні́.

|| наз. грызе́нне, -я, н.

даве́дацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.

1. што, чаго, пра каго-што, аб кім-чым. Сабраць, атрымаць звесткі аб кім-, чым-н.

Многа чаго ён даведаўся з кніг. 3 розных крыніц можна д. пра дзейнасць Францыска Скарыны.

2. аб кім-чым, пра каго-што. Атрымаць даведку, запытацца аб чым-н.

Д. аб стане хворага.

3. каго. Наведаць каго-н., прыйсці да каго-н. (разм.).

Д. бацькі.

|| незак. даве́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.

ацані́ць, ацаню́, ацэ́ніш, ацэ́ніць; ацэ́нены; зак.

1. каго-што. Вызначыць цану каго-, чаго-н.

А. каня.

А. хату.

2. што. Устанавіць узровень, ступень падрыхтаванасці.

А. веды школьнікаў.

3. перан., каго-што. Выказаць думку, меркаванне аб значэнні або каштоўнасці каго-, чаго-н.

Правільна а. учынак палявода.

|| незак. ацэ́ньваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. ацэ́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.; прым. ацэ́начны, -ая, -ае (паводле 1 знач.).

Ацэначная камісія.

аднаві́ць, -наўлю́, -но́віш, -но́віць; -но́ўлены; зак.

1. што. Вярнуць да ранейшага нармальнага стану.

А. краіну.

А. здароўе.

2. перан., каго-што. Нанава ўзнавіць, прыпомніць.

А. у памяці.

3. каго. Вярнуць каму-н. ранейшае прававое ці службовае становішча.

А. у правах каго-н.

4. што. Пачаць зноў перарванае дзеянне, адносіны.

А. дружбу.

|| незак. аднаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. аднаўле́нне, -я, н.

|| прым. аднаўле́нчы, -ая, -ае (да 1 знач.).

А. перыяд.

апрацава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны; зак.

1. што. Вырабіць, адшліфаваць, ачысціць, зрабіць гатовым для чаго-н.

А. дэталь.

А. камень.

2. што. Падрыхтаваць для пасеву, пасадкі.

А. зямлю.

3. перан., каго-што. Уздзейнічаць на каго-н. у пажаданым кірунку, схіліць да чаго-н.

4. Надаць чаму-н. завершаны выгляд; зрабіць больш дасканалым.

|| незак. апрацо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. апрацо́ўванне, -я, н. і апрацо́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.

абліза́ць, -ліжу́, -лі́жаш, -лі́жа; -ліжы́; -лі́заны; зак., каго-што.

1. Правесці языком па паверхні чаго-н.

А. губы.

2. Ачысціць каго-, што-н. лізаннем.

А. лыжку.

Кошка аблізала кацяня.

3. перан. Дакрануцца да чаго-н., прабегчы па чым-н. (пра агонь).

Языкі полымя аблізалі дровы ў коміне.

◊

Пальчыкі абліжаш — пра што-н. вельмі смачнае, прыемнае.

|| аднакр. аблізну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| незак. аблі́зваць, -аю, -аеш, -ае.