Verbum

◎ Нацуркава́ць ’упэўніць, пераканаць’ (кап., Жыв. сл.). Экспрэсіўнае ўтварэнне, у якасці асновы можна дапусціць цокаць, цыркаць ’журчаць, цвыркаць’ ад гукапераймальнага цур! або цыр!, што перадаюць шматразовае паўтарэнне аднастайных гукаў і пад.

Не́будзь ’зло; хвароба’ (Ян.). З не і быць, параўн. небулі́ца (= *небыліцы) ’небыццё’ (ТС), хутчэй за ўсё табуізаваны выраз для паняцця ’смерць’, параўн. не́мач ’хвароба’, не́жыць ’тс’, небы́т ’смерць’ і пад.

◎ Не́каць ’аднеквацца, гаварыць «не»’ (Нас.). Ад не шляхам т. зв. ^‑суфіксацыі, пры дапамозе якой утвараюцца дзеясловы ад выклічнікаў, гукапераймальных слоў і г. д., параўн. нукаць, нокаць (ад но!) і пад.

Патрана́т ’апякунства; выхаванне дзяцей-сірат пад кантролем дзяржаўных органаў’ (ТСБМ), ст.-бел. патронатъ ’апякунскае таварыства’ (XVII ст.). Запазычана са ст.-польск. patronat ’тс’, якое з лац. patrōnātus ’патранат, правы патрона’.

Пе́ндарка (пе́ндарко) ’божая кароўка’ (ст.-дар., ЖНС). З педарка (гл.), у якім ‑д‑ пад уплывам паралельнай формы: петарка — федарка; другасная назалізацыя, параўн. пе́дурка — се́дурка, сэ́ндарка — пе́ндарка (Жыв. св., 83–85).

◎ Пе́ран ’пярун’ (светлаг., рэч., Мат. Гом.), персть ’пярун’, ’гром’ (Ян.). βμ пярун (гл.). Націск на першым складзе, магчыма, пад уплывам польск. piorun ’маланка, грому аднак змены ў вакалізме застаюцца нявыплачанымі.

◎ Пецярэ́ня ’мянушка каровы, якая нарадзілася ў пятніцу’ (лаг., Сл. ПЗБ; Варл.). Семантычна звязана з пяць, пяты дзень ’пятніца’, паводле мадэлі аўтарэня (гл.); суфіксацыя, магчыма, пад балтыйскім уплывам (Лекс. балтызмы, 20).

Прылу́дзіць ’адбяліць (напрыклад, палатно)’ (паст., Сл. ПЗБ). Прыставачна-суфіксальнае ўтварэнне ад луг ₃ ’шчолак з попелу, залітага варам’ (гл.) з чаргаваннем у фіналі асновы, магчыма, пад уплывам лудзіць ’пакрываць палудай’.

Прыні́ка ’чалавек, які дрэнна бачыць’ (Жд.). Як і папярэдняе, да прыні́кнуць, але са значэннем ’прыпасці’ і звужэннем семантыкі. Параўн. аналагічнае ўтварэнне (прыслоўе) у рус. арханг. прини́чиво ’пільна (углядацца і пад.)’.

◎ Пы́рса ’пілавінне, апілкі’ (шчуч., Сл. ПЗБ; парыц., Янк. Мат.; б.-каш., жлоб., Мат. Гом.), параўн. укр. пирса ’тс’. Відаць, да тырса ’тс’ (гл.) пад уплывам пырскаць, параўн. пірса, пярса (гл.).