бо́нза, ‑ы, м.

1. Будыйскі свяшчэннік і манах у Японіі і Кітаі. І з мармуру, і з бронзы, Каб славіцца ў вяках, Стаялі хмура бонзы З нагайкамі ў руках. Гаўрусёў.

2. Пагард. Пра надзьмутага ганарыстага чыноўніка.

[Яп. bond-zu — добры настаўнік.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бяссло́ўны, ‑ая, ‑ае.

Выказаны без слоў. Бясслоўны дакор. // Пра чалавека, які не любіць гаварыць; маўклівы. [Лагуновіч:] — Але тут [у калгасніц], акрамя ўсіх бядот, якія ты [Якавенка] ведаеш, яшчэ і іх асабістая — старшыня. .. На выгляд — так, бясслоўнае стварэнне, цялё рахманае. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аўгу́р, ‑а, м.

1. У Старажытным Рыме — жрэц, які тлумачыў уяўную волю багоў па шчабятанню і палёце птушак.

2. Іран. Пра таго, хто свае спецыяльныя веды ператварае ў тайну, хто робіць выгляд, што ведае асаблівыя тайны.

[Лац. augur.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ахмяле́лы, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. Які знаходзіцца ў стане ахмялення.

2. перан. Пра чалавека, які да самазабыцця захоплены, узрушаны чым‑н. Лёня ўжо быў ахмялелы ад першае любоўнай чаркі, якая п’ецца яшчэ да першага пацалунка. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

безгало́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які не мае галавы; пазбаўлены галавы.

2. перан. Пра чалавека з невялікімі разумовымі здольнасцямі. Вось сапраўды, Калі хто безгаловы, Таго не выратуе ад бяды І мудрае, ад сэрца слова. Валасевіч. // Няўважлівы, рассеяны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́стаяцца, ‑стаіцца; зак.

1. Адпачыць, набрацца сілы (пра коней). [Бацька:] — [Конь] у мяне за зіму выстаіцца і на вясну як-небудзь будзе рабіць. Чорны.

2. Набыць пэўныя якасці (мацунак, пах і пад.) у выніку працяглага стаяння. Выстаялася наліўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адпе́рціся, адапруся, адапрэшся, адапрэцца; адапромся, адапрацеся; пр. адпёрся, ‑перлася; заг. адапрыся; зак.

1. Адчыніцца (пра што‑н. запёртае). Вароты адперліся. □ Казлянятачкі, Белянятачкі, Адамкніцеся, Адапрыцеся... Барадулін.

2. Разм. Не прызнацца ў чым‑н., адмовіцца ад чаго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

алігафрэнапедаго́гіка, ‑і, ДМ ‑гіцы, ж.

Навука пра выхаванне, навучанне і шляхі карэкцыі недахопаў развіцця разумова адсталых дзяцей і дзяцей, у якіх пасля энцэфаліту, менінгіту і інш. хвароб і траўмаў мозгу парушылася дзейнасць цэнтральнай нервовай сістэмы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апаса́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Баяцца каго‑, чаго‑н.; непакоіцца з-за магчымасці якога‑н. выпадку. Апасацца ліхога чалавека. □ [Даніла:] Скіба нават апасаўся, каб.. [Рыгор] чаго.. [Кацярыне] не выказаў пра нас. Крапіва.

2. Сцерагчыся чаго‑н. Апасацца інфекцыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адкапы́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.

Разм. груб. Скрывіўшы, адставіць; адвесіць (пра губы). Аляксей Ісаевіч зморшчыў лоб, смешна адкапыліў губу. Хомчанка. Зазваніў званок. Гэта званіў наш маўклівы вартаўнік, што заўсёды хадзіў адкапыліўшы ніжнюю цяжкую губу. Адамчык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)