Седмачо́к ‘семачок, Trientalis europaea L.’ (гродз., маг., Кіс.; Байк. і Некр.). Рэдкі выпадак захавання этымалагічнага д у вытворных ад сем (гл.), наўрад ці пад уплывам польск. siedem, бо назва фіксуецца і на ўсходзе Беларусі. Гл. семачок.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тапля́к ’бервяно, якое доўгі час праляжала пад вадой’ (ТСБМ), ’дрэва, якое ляжала ў вадзе’ (віц., Нар. сл.; барыс., Сл. ПЗБ), ’патанулае дрэва’ (лельч., Расл. св.), топля́к ’патанулая калода’ (ТС, ПСл). Ад тапі́ць, тапі́цца, гл. тапі́ць 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тармашы́ць ’тузаць, трасці’ (Гарэц.), тармашы́ць ’тс’ (Бяльк.), сюды ж тармашэ́нне ’тузанне, торганне’ (ТСБМ). Параўн. рус. тормоши́ть ’тузаць, трасці’. Фанетычна змененае тармасіць (гл.) па аналогіі да формы 1‑й ас. адз. л. тармашу, польск. tormoszę і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трабцы́ ’капачка’ (Сцяшк.). Відаць, з дра́бцы, дра́бці ’тс’ (ашм., іўеў., слонім., баран., стаўб., ЛА, 2) ці з гра́бзы ’матыка-трохзубка’ (Сцяшк. Сл.), у якім ‑з‑ замест ‑ц‑ пад уплывам лексемы зуб. Да драпаць ці грэбці, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трацяго́лятні ‘пазалеташні’ (карэліц., Жыв. сл.), ст.-бел. третеголетний, трэтьеголетний побач з третелетний, третелетный ‘якому пайшоў трэці год’ (ГСБМ). Прыметнік утвораны са спалучэння *трэцяга лета (гл. трэці, лета) паводле ўзору сяголета (гл.), параўн. сяго́дня, сяго́летак і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэле- пачатковы элемент складаных слоў (т. зв. абрамарфема) з агульным значэннем ‘далёкае, аддаленае’, што паходзіць ад грэч. τῆλε ‘далёка’ (< і.-е. *ku̯el‑ ‘далёкі’), гл. тэлебачанне, тэлевізар, тэлеграма і пад. (Арол, 4, 54; ЕСУМ, 5, 537).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
depth [depθ] n. глыбіня́ (у розных знач.);
at a depth of six feet на глыбіні́ шасці́ фу́таў
♦
in depth глыбо́ка;
in the depths of despair у по́ўнай ро́спачы;
in the depth of winter у глуху́ю зі́мнюю пару́;
be out of one’s depth
1) BrE не дастава́ць нага́мі дна
2) : I am out of my depth in this job. Мне гэта праца не пад сілу.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
around1 [əˈraʊnd] adv.
1. прыблі́зна, каля́;
She is around fifty. Ёй пад пяцьдзясят;
Tom arrived around six o’clock. Том прыехаў каля шасці гадзін.
2. наво́кал, вако́л, наўко́л;
all around усю́ды;
I could hear laughter all around. З усіх бакоў я мог чуць смех.
3. паўсю́ль; усю́ды;
There were papers lying around all over the floor. Паўсюль на падлозе ляжалі паперы.
♦
he’s been around ён чалаве́к быва́лы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
зака́тываться несов.
1. (катясь) зако́чвацца;
мяч ча́сто зака́тывается под стол мяч ча́ста зако́чваецца пад стол;
2. (о светилах) захо́дзіць;
со́лнце зака́тывается со́нца захо́дзіць;
3. перен. (миновать) га́снуць, міна́ць;
его́ сла́ва зака́тывается яго́ сла́ва га́сне (міна́е);
4. (смехом, кашлем и т. п.) разг. захо́дзіцца (ад чаго);
5. страд. зако́чвацца; см. зака́тыватьI.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Дубальто́вы ’падвойны’ (БРС, Нас., Касп., Шат., Бяльк., Сл. паўн.-зах.). Запазычанне з польск. мовы. Параўн. польск. dubeltowy ’падвойны’ (а гэта, паводле Брукнера, 101, з ням. dupel ’тс’; хутчэй, аднак, з ням. doppelt ’тс’; падрабязней гл. пад ду́бальт).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)